Norveç ülkenin 1,3 trilyon dolarlık varlık fonundan Rus varlıklarını çıkarmak için işlemlere başlayacak.

Politikanın ülkenin varlıklarıyla ilgili kararlara yön vermesi Norveç için oldukça ender bir durum.

Başbakan Jonas Gahr Store Pazar günü yaptığı açıklamada Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası Norveç varlık fonunda bulunan tüm Rus varlıkları dondurma kararı aldığını ve zamanla elden çıkaracaklarını açıkladı.

Norveç Finans Bakanı Trygve Slagsvold Vedum’a göre dünyanın en büyük kamu varlık fonlarından biri olan Norges Bank Investment Management’ın elinde yıl sonu itibariyle 25 milyar kronluk (2,8 milyar dolar) Rus varlığı tuttuğunu kaydetti.

"Satış, hisseleri oligarklara hediye etmek demek"

Oslo merkezli fon sahip olduğu 9000 hisse senediyle dünyanın en büyük halka açık hisselerin sahip portföy özelliğini taşıyor. CEO Nicolai Tangen Cuma günü yaptığı açıklamada bu hamleyi “hisseleri oligarklara hediye paketinde sunmak” olarak tarif etse de hükümet kararını verdi.

Norveç şimdiye dek fon için yatırım kararlarını alırken fonu politik bir araç olarak kullanmamak için oldukça dikkatli davranmıştı. Daha önce fona politik amaçlar yükleme amaçlı yapılan denemeler fonun ana amacının mümkün olan en yüksek getiriyi sağlamak olması gerektiği belirtilerek eleştirilere maruz kalmıştı.

Norveç’in bu kararı geçtiğimiz hafta Rus piyasalarının çakılması ve ABD ile müttefiklerinin Rus Merkez Bankası’yla tüm işlemleri yasaklaması ve bazı Rus bankalarını kritik SWIFT ödeme sisteminden çıkarmaları sonrası geldi.

Equinor ASA ve BP Plc de Rusya'dan çıkış kararı aldı

Hisselerinin yüzde 67’si kamuya ait olan ve Norveç’in en büyük enerji şirketi Equinor ASA da Rusya’da 1,2 milyar dolarlık yatırımını elden çıkararak ülkeden çıkacağını belirtmişti. Buna ek olarak BP Plc de petrol devi Rosneft PJSC’deki hisselerini elden çıkarmak için çalışmalara başladı. BP’nin bu işlemden 25 milyar dolar zarar edebileceği tahmin ediliyor.

Varlık Fonu Sözcüsü Line Altvedt fonun Rusya’daki tüm hesaplarını dondurduğunu belirterek alım ya da satım yönünde hiçbir işlem yapmayacağını ve sonrasında bakan ile birlikte Rus varlıklarından çıkış için bir plan belirleneceğini söyledi.

Ülkeden çıkış için şu anada dek bir zaman çizelgesi belirlenmediği ve sürecin tamamlanmasının uzun bir süre alabileceği belirtiliyor. 2015 yılında parlamento tarafından kömür üreticilerin hisselerinden çıkış kararı sonrası hisselerin satılması aylar sürmüştü.

Pazar günü alınan kararın çok daha acil uygulanması gerekliliği bariz olsa da birden çok potansiyel alıcının bulunduğu ve yaptırımlarla küçülmeye devam eden Rus piyasasında varlıkların nasıl hızla elden çıkarılacağı konusu muğlaklığını koruyor.

Fon 2021 varlıklarını Perşembe günü açıklayacak

1990’da ülkenin petrol ve doğalgaz gelirleriyle kurulan varlık fonu 2004’ten bu yana silah, tütün ve kömürle alakalı sektörlere yatırım yapmamak gibi kuralların bulunduğu bir etik talimatnameyi takip ediyor.

Fonun elinde tuttuğu varlıkları internet sitesinde duyurduğu son zaman olan 2020 sonunda elinde tuttuğu en büyük Rus varlıkları Sberbank of Russia PJSC, Gazprom PJSC ve Lukoil PJSC’den oluşuyordu. Fon Perşembe günü 2021 varlıklarını açıklayacak.

Finans Bakanı Vedum konuyla ilgili Pazar günü yaptığı açıklamada, “Son dönemde gördüğümüz şiddetin kabul edilemez olduğuna dair çok net ve anlaşılır bir cevap vermek istiyoruz dolayısıyla Norveç yatırımlarını Rusya’dan çekme kararı aldı” ifadelerini kullandı.

Norveç aynı zamanda AB ile uyumlu olarak yaptırımlar uygulayacağını ve hava sahasını Rus uçuşlarına kapatacağını duyurdu. Ülke krizden etkilenenler için de yapacağı insanı yardımı 2 milyar krona çıkaracak.