Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'nın (ÖİB) 2021 Faaliyet Raporu'ndan yapılan derlemeye göre, Türkiye'de çağdaş anlamda özelleştirme uygulamalarına 1986 yılında başlandı.

Öncelikle yarım kalmış tesislerin, küçük ölçekli işletmelerin ve bazı büyük fabrikaların satışı ile çeşitli halka arz uygulamaları gerçekleştirildi.

Daha sonraki dönemde hızlanan ve kararlılıkla sürdürülen özelleştirme uygulamaları ile petrol rafinerisi, tekstil, petrokimya, çimento, yem sanayisi, demir çelik, tütün ve alkol, elektrik dağıtım gibi sektörlerde özelleştirme uygulamaları gerçekleştirildi ve devlet bu alanlarda işletmecilikten çekildi.

1986-2021 döneminde idare tarafından gerçekleştirilen özelleştirme uygulamalarının toplam tutarı 70,8 milyar doları buldu.

İdare, 2021 yılı içinde çeşitli alanlarda 335 özelleştirme ihalesini tamamladı.

Geçen yıl özelleştirme uygulamalarından yaklaşık 413 milyon dolar gelir elde edildi. Geçmiş yıl taksitleriyle birlikte özelleştirmeden 2021'de sağlanan gelir 591 milyon doları buldu. Hazineye yapılan transfer tutarı ise aynı dönemde 497 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Kovid-19 salgınının etkilerinin yoğun şekilde hissedildiği 2020 yılında tamamlanan özelleştirme ihalesi sayısı 80 düzeyinde bulunurken, söz konusu yılda özelleştirmeden 22 milyon dolar gelir elde edilmişti.

Gelecek dönemlerde yeni şirket ve varlıkların portföye dahil edilerek ve alternatif modeller de kullanılarak özelleştirmelere şeffaf bir şekilde devam edilmesi hedefleniyor.

Enerji özelleştirmeleri

Enerji özelleştirmeleri kapsamında, geçen yıl kurulu gücü 26,4 megavat olan Tortum HES, kurulu gücü 61 megavat olan Topçam HES, kurulu gücü 84 megavat olan Çamlıca 1 HES, kurulu gücü 4,6 megavat olan Ahiköy I-II HES ihaleleri tamamlandı. Söz konusu santrallerin devir işlemleri sonucunda toplam 1,74 milyar lira gelir elde edildi.

Toplam kurulu gücü 115 megavat olan Akköprü HES ile 14,08 megavat olan Çal ve Girlevik II- Mercan HES'lerin ihale süreçleri tamamlandı.

Gebze Dilovası Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali'nin taşınmaz ve ekipmanlarının "satış" yöntemiyle özelleştirilmesine yönelik ihale süreci de tamamlandı. Satış sözleşmesi imzalanarak 157 milyon lira özelleştirme uygulama geliri elde edildi.

Çayırhan Termik Santrali ile Esenyurt Santrali'nin özelleştirilmesine yönelik ihale hazırlık çalışmaları ise devam ediyor.

Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketinin (TEİAŞ) halka arza yönelik olarak hazırlık işlemlerine tabi tutulmasına ve bu işlemlerin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından iş birliği içerisinde yürütülmesine ve hazırlık işlemlerinin 31 Aralık 2022 tarihine kadar tamamlanmasına karar verilirken, bu çerçevede çalışmalar devam ediyor.

Bazı limanlar ile Türkşeker taşınmazlarının özelleştirilmelerine yönelik çalışmalar sürüyor.