2020 yılı Eylül ayında mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS Bileşik Endeksi, bir önceki aya göre 0,5 puan azalarak 50,2 değerine geriledi.

Endekste gözlenen söz konusu ivme kaybında hizmet sektörü  endeksinin önceki aya göre 1,0 puan azalarak 46,6 seviyesine  gerilemesi etkili oldu. Bu dönemde önceki aya göre 0,9 puan  azalarak 50,1 puana gerileyen sanayi sektörü endeksinin de artış  hızının düştüğü gözlendi.

Raporda şu bilgiler verildi:

"Geçtiğimiz dönemde olduğu gibi hizmet sektörüne ilişkin girdi  alımlarında gözlenen ivme kaybının iş hacmine olumsuz yansıdığı  gözlenirken, yeni siparişlerde yaşanan daralma sanayi sektöründe  gerçekleşen hız kaybında belirleyici olmuştur.

Bu gelişmeler neticesinde önceki aya göre 0,5 puan azalmasına  karşın 50,2 puanla eşik değerin üzerindeki seyrine devam eden SAMEKS Bileşik Endeksi, yılın üçüncü çeyreğine yönelik pozitif sinyaller  vermeyi sürdürmüştür.

Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi

Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS Sanayi Sektörü Endeksi, 2020 yılı Eylül ayında, bir önceki aya göre 0,9 puan azalarak 50,1 seviyesine gerilemiştir.

Önceki aya göre 3,7 puan artış kaydetmesine karşın, 48,0 puanla  referans değerin altındaki seyrini sürdüren yeni sipariş alt endeksi,  sektör genelinde yaşanan ivme kaybında belirleyici rol oynamıştır.

Bu gelişmeye bağlı olarak, girdi alımlarında gözlenen artış hızı  da gerilemiş ve söz konusu alt endeks 1,7 puan düşerek 51,6 seviyesine  gerilemiştir.

Yeni siparişlerde gözlenen daralmaya karşın satın alımların  sürmesi, sektöre ilişkin nihai mal stokunun artış kaydetmesine neden  olmuş ve söz konusu alt endeks 6,5 puan artarak 51,2 seviyesine  yükselmiştir.

Bu gelişmeler neticesinde üretim alt endeksinde Ağustos ayında  başlayan ivme kaybı Eylül ayında da devam etmiş ve söz konusu değer  önceki aya göre 5,1 toparlanma kaydetmesine karşın 49,8 seviyesinde  kalmıştır.

Üretimde gözlenen ivme kaybıyla birlikte bu dönemde sanayi  sektöründeki istihdam artışı da hız keserek 4,9 puanlık düşüşle 57,5  seviyesinde gerçekleşmiştir.

Sonuç olarak  önceki aya göre 0,9 puan ivme kaybı yaşanmış  olmasına karşın, SAMEKS Sanayi Endeksinin 50 referans değeri  üzerindeki seyri, sektördeki toparlanmanın sürdüğüne işaret etmektedir.

Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi

Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS Hizmet Sektörü Endeksi, 2020 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre 1,0 puan azalarak 46,6 seviyesine gerilemiştir.

Sektöre ilişkin girdi alımlarında gözlenen 5,3 puanlık hız  kaybının, sektör genelinde gözlenen daralmanın temel belirleyicisi  olduğu görülmektedir.

Bu gelişmeye bağlı olarak önceki aya göre 0,7 puan azalarak 40,6  seviyesine gerileyen iş hacmi alt endeksi, 50 referans değerinin  altındaki seyrini sürdürerek sektöre yönelik durgunluğa işaret  etmiştir.

Nihai mal stoku alt endeksinin 5,5 puan azalarak 43,1 puana  gerilemesi ve tedarikçilerin teslimat süresi alt endeksinde zayıf  görünümün sürmesi de Eylül ayında hizmet sektöründe yaşanan gerilemeyi  destekleyen diğer faktörler olmuştur.

Bu gelişmeler neticesinde, hizmet sektörüne yönelik istihdam alt  endeksi de önceki aya göre 3,2 puan azalarak 44,8 seviyesine gerilemiş  ve işgücü piyasasına yönelik olumsuz bir görünüm sunmuştur.

Böylece geçtiğimiz ay 50 referans değerinin altına gerileyen SAMEKS Hizmet Sektörü Endeksi, Eylül döneminde de sektördeki durgun  seyrin sürdüğüne işaret etmiştir.

YORUM:

Covid-19’un etkilerinin gözle görünür bir şekilde geride kaldığı  ve normalleşme sürecinin hızlandığı yılın üçüncü çeyreğinde SAMEKS’in 52,1 puanlık ortalaması, reel sektöre yönelik olumlu görünümü teyit  etmektedir. Söz konusu dönem boyunca sanayi sektöründeki toparlanmanın  hizmetler sektörüne kıyasla daha belirgin olduğu gözlenirken  SAMEKS Sanayi Sektörü Endeksinin üçüncü çeyrek ortalaması 52,3 puan, SAMEKS Hizmet Sektörü Endeksi ortalaması ise 50,0 puan seviyesinde  gerçekleşmiştir. Bu gelişmeler neticesinde, Türkiye ekonomisinin 2020  yılının üçüncü çeyreği itibariyle yeniden pozitif büyüme patikasına  girdiğini ve reel sektöre yönelik olumlu görünümün yılın son  çeyreğinde de süreceğini tahmin edebiliriz."