İşgücü piyasaları göstergelerine dair isabetli tahminleri ile  tanınan Sosyal Politikalar Araştırma Merkezi (SPM), 10 Nisan 2020-Cuma  günü ilan edilecek Ocak-2020 dönemi işsizlik oranının yüzde 14  oranında gerçekleşeceğini tahmin etti. SPM, aynı dönemde mevsim  etkilerinden arındırılmış işsizliğin ise yüzde 14,9 düzeyinde  gerçekleşeceğini öngördü.

SPM Araştırmacısı Pınar KAYNAK, işsizlik verilerinin 2020 yılına  artışla girmesini beklediklerini ifade ederek “Ocak 2020 döneminde  ihracat, Aralık 2019 dönemine göre yüzde 4,2 oranında azalmıştır.

Diğer yandan, yine aynı dönemde yatırım malları ithalatı (taşımacılık  hariç) yüzde 21, hammadde ithalatı ise yüzde 1 oranında azalmıştır. Bu  göstergeler ekonomide bir yavaşlamanın habercisi olarak sayılabilir ve Ocak dönemi işsizlik oranlarına arttırıcı yönde yansıması şaşırtıcı  olmayacaktır” değerlendirmesinde bulundu.

SPM Direktörü Prof. Dr. Serdar SAYAN gözetiminde araştırmacı Pınar Kaynak’ca yapılan tahminler  TÜİK’ce açıklanacak olan genel işsizlik  oranı, tarım dışı işsizlik oranı, istihdam oranı ve sanayi istihdamı  rakamlarını kapsıyor. Tahminler, bu göstergelerin kendi geçmiş  değerleri ile GSYH ve Sanayi Üretim Endeksi’nin (SÜE) geçmiş  değerlerini kullanarak gerçekleştirildi. SPM, Nisan-2020 “Sanayide Gelişmeler ve İstihdam Eğilimleri” çalışmasının sonuçlarını  açıklarken, Aralık-2019 dönemine ait 10 Nisan’da ilan edilecek  işsizlik oranı tahminini de kamuoyuyla paylaştı.

SPM çalışmasında, 10 Nisan’da açıklanacak Ocak 2020 dönemi genel  ve tarım dışı işsizlik oranlarının 0,3’er puan artarak sırasıyla yüzde 14 ve yüzde 16,1 seviyelerinde gerçekleşmesinin beklediklerini  bildirerek “Mevsimsellikten arındırılmış tarım dışı işsizlik oranının  ise 0,4 puan azalarak yüzde 14,9 seviyesinde seyretmesini tahmin  etmekteyiz. Diğer yandan, istihdam oranının 0,5 puan azalarak yüzde
44,2 düzeyinde gerçekleşmesini, sanayi istihdamının ise ufak bir  azalmayla 5 milyon 635 bin kişi seviyesine inmesini beklenmektedir”  denildi.

SPM, geçtiğimiz ay yayınladığı bülteninde işsizlik verilerinde  artış beklediğini ve tahminlerine paralel olarak 10 Mart tarihinde  açıklanan Aralık 2019 dönemi genel ve tarım dışı işsizlik oranlarının 0,4’er puan artarak sırasıyla yüzde 13,7 ve yüzde 15,8 seviyelerinde  seyrettiğini anımsatarak, mevsimsellikten arındırılmış tarım dışı  işsizlik oranının ise 0,1 puan azalarak yüzde 15,3’e indiğini  bildirdi. SPM sanayi istihdamının Aralık dönemi değerine ilişkin  tahmin ettiği rakam 5 milyon 724 bin kişi iken, gerçekleşmenin 5  milyon 699 bin kişi olduğunu da vurgulayarak, “Tahminlerimize göre Ocak döneminde bu sayının 5 milyon 635 bin kişi seviyesine inmesi  beklenmelidir” analizinde bulundu.

İşsizlikte yüzde 14 tahmininin gerekçeleri ne?

SPM çalışmasının ‘Sonuç’ bölümünde ise Ocak 2020 döneminde  işsizlik rakamının yüzde 14 olarak gerçekleşebileceği yönündeki  tahmine yönelik şu açıklamalarda bulunuldu: “İşsizlik verilerinin 2020  yılına artışla girmesi beklenmelidir. Ocak 2020 döneminde ihracat, Aralık 2019 dönemine göre yüzde 4,2 oranında azalmıştır. Diğer yandan,  yine aynı dönemde yatırım malları ithalatı (taşımacılık hariç) yüzde 21, hammadde ithalatı ise yüzde 1 oranında azalmıştır. Bu göstergeler  ekonomide bir yavaşlamanın habercisi olarak sayılabilir ve Ocak dönemi  işsizlik oranlarına arttırıcı yönde yansıması şaşırtıcı olmayacaktır.
Yaptığımız sayısal tahminler de bu beklentimizi destekler  niteliktedir. “

Kapasite kullanım oranlarında durum ne?

SPM çalışmasında imalat sektöründe faaliyet gösteren firmaların  yöneticilerinin TCMB İktisadi Yönelim Anketi’ne verdikleri yanıtlara  göre hesaplanan “İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı”nın (KKO),Aralık döneminde geçen yılın aynı ayına göre 2,9 puan artarak yüzde 77  seviyesine ulaştığı ifade edilerek, bu rakamın Kasım 2019 dönemi  imalat sanayi KKO seviyesinden 0,2 puan düşük olduğu kaydedildi.

Çalışmada imalat sanayinin üç alt ana dalı olan tüketim malları,  ara malları ve yatırım malları imalatları için kapasite kullanım  oranlarındaki gelişmeler de analiz edildi. Bun göre Aralık 2019’da  tüketim malları imalatı alt sektöründeki kapasite kullanım oranının  bir önceki aya göre 0,1 puan azalarak yüzde 75,2 seviyesine indiği,  yine aynı dönemde ara malları imalatı KKO’nun yüzde 76,6’dan yüzde 76,5’e gerilediği  yatırım malları imalatı KKO’nun ise yüzde 76,6’dan  yüzde 77,1’e çıktığı anlatılarak “Dolayısıyla yatırım KKO’nun artmaya  devam ettiği görülürken  bunun aksine tüketim ve ara malları KKO’larının artıştan azalma eğilimine geçtiği görülmektedir”  değerlendirmesinde bulunuldu.