Suudi Arabistan'ın küresel sahnedeki itibarını ve etkisini arttırmak için Batı popüler kültürünün ikonlarını kullanmasının faturası yakında dokuz haneli bir rakama daha yükselebilir.

Krallığın Arjantinli usta Lionel Messi'ye kariyerinin alacakaranlığı için yılda 400 milyon dolar ödemeye hazır olduğu bildiriliyor. Futbolun şişirilmiş standartlarına göre bile büyük bir meblağ olan bu rakam, spor, sanat ve müziğe milyarlar akıtan petro-devlet yöneticilerinin bir dizi hamlesinden sadece sonuncusu.

Suudi Arabistan, dünyanın en büyük ham petrol ihracatçısı olarak elde ettiği fazla gelirle desteklenen bu harcamaların, gelişmekte olan genç nesli heyecanlandıracağını ve turizm sektörünü canlandıracağını umuyor. Eleştirmenler ise bu çabaların, Yemen'deki acımasız savaş ve 2018'de Suudi muhalif Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesiyle sarsılan uluslararası imajını düzeltmeyi amaçladığını söylüyor.

Bu sözde yumuşak güç oyununu yöneten Veliaht Prens Muhammed bin Selman, aynı anda Suudi Arabistan'ın askeri yeteneklerini geliştirmek için milyarlarca dolar harcıyor ve şu anda dünyanın en büyük beşinci silah bütçesine sahip ve Riyad'ı Washington ile defalarca anlaşmazlığa düşüren daha fırsatçı bir diplomatik yol izliyor.

Washington'daki Arap Körfez Ülkeleri Enstitüsü'nde kıdemli uzman olarak görev yapan Kristin Smith Diwan, "Bu, krallığın yönünü tamamen değiştirmesi anlamına geliyor" diyor ve ekliyor: "İnsanları buranın tehditkar değil, misafirperver bir yer olduğuna ikna etmek istiyorlar."

Harcamalarının büyüklüğü Suudi Arabistan'ı dünyanın siyasi ve iş dünyası elitleri için görmezden gelinemez hale getirdi. Son on yılın en yüksek petrol fiyatları sayesinde geçen yıl G20 ülkelerinin en hızlı büyüyen ekonomilerinden biri olan Suudi Arabistan, dünyanın yedinci büyük varlık fonuna sahip ve hem yurtiçinde hem de yurtdışında milyarlarca dolar harcıyor.

Spor varlıkları alışveriş listesinin üst sıralarında yer alıyor.

2022 yılının sonlarında Portekizli süperstar Cristiano Ronaldo, Al-Nassr FC ile yıllık 200 milyon dolar değerinde bir sözleşme imzaladı. Bir yıldan biraz daha uzun bir süre önce Suudi Arabistan Kamu Yatırım Fonu, İngiltere Premier Ligi futbol kulübü Newcastle United FC'yi 300 milyon £'dan (373 milyon $) fazla bir fiyata satın alan bir konsorsiyuma liderlik etti. Suudi Arabistan, komşu Katar'daki turnuvanın yakın zamandaki başarısına tanık olduktan sonra 2030 FIFA Dünya Kupası'na ev sahipliği yapmak için ortak bir teklif vermeyi düşünüyor.

PIF'in ayrıca Phil Mickelson ve Dustin Johnson gibi yıldızları çeken LIV Golf turunu finanse etmek için milyarlarca dolar ayırdığı ve geçen yıl büyüyen spor yatırımları portföyüne Formula 1 motor yarışlarını eklemek için 20 milyar dolarlık bir girişimde bulunduğu bildirildi. Başka yerlerde, Cidde ve Riyad'daki mekanlar, ağır sıklet şampiyonları Anthony Joshua ve Oleksandr Usyk'ten gelecek vaat eden dövüşçüler Jake Paul ve Tommy Fury'ye kadar herkesin yer aldığı mega paralı boks maçlarına ev sahipliği yaptı.

Paris'teki Skema Business School'da spor ve jeopolitik ekonomi profesörü olan Simon Chadwick'e göre "Spor, Suudi Arabistan'ın petrol gelirlerine daha az bağımlı olduğu bir dünyaya doğru ilerlerken yaptığı şey için çok önemli."

Suudi Arabistan 2030 yılında turizmin gayrisafi yurtiçi hasılasının %10'unu oluşturmasını ve bu tarihe kadar yılda 100 milyon ziyaretçi çekmeyi hedefliyor. Suudi Turizm Otoritesi'nden bir yetkili bu ay Dubai'de düzenlenen bir basın brifinginde, 2022 yılında krallığın turistler, iş seyahatinde olanlar, ülkede ikamet eden akrabalarını görmeye gelenler ve Mekke'ye Hac ziyaretine giden denizaşırı Müslümanlar da dahil olmak üzere yaklaşık 16 milyon ziyaretçiyi ağırladığını söyledi.

Suudi Arabistan hedefine ulaşmak için profesyonel sporun ötesine geçiyor. Andy Warhol sergisi, sanat bienali ve çölde elektronik müzik konserlerinden Riyad'daki ünlü şeflerin restoranlarına ve en iyi aşçılık okullarıyla ortaklıklara kadar, sıfırdan bir eğlence ve dinlence endüstrisi yaratmak için büyük harcamalar yapıyor.

Üst düzey oteller Aman Resorts ve Banyan Tree, Suudi Arabistan'ın kuzeybatısında yer alan ve 35 milyar dolarlık bir bütçeyle lüks bir seyahat destinasyonuna dönüştürülen antik bir vaha kenti olan Al-Ula'ya şimdiden ilgi göstermeye başladı. ABD'li pop yıldızları Alicia Keys, Mariah Carey ve John Legend kısa süre önce burada sahne aldı.

Ülkenin Al-Ula Kraliyet Komisyonu'nun turizm şefi Phillip Jones, bazı sanatçılar hala krallığı ziyaret etmeyi reddetse de, akıllı paranın Suudi Arabistan'da yatırım fırsatları aradığını söyledi. Jones "Bu ülkenin finansal kapasite artışı açısından patlamak üzere olduğunun farkındalar" dedi.

Ve bu sadece özel sektörle de sınırlı değil. Son yıllarda İngiltere ve Fransa Suudi Arabistan ile kültürel işbirliği anlaşmaları imzaladı.

Yakın zamana kadar kadın ve erkeklerin kamusal alanda bir arada bulunmasını yasaklayan kurallar uygulayan ülkede, spor ve kültür etkinliklerinin ani akını daha çok konuşulur oldu. Ancak bu abartıya herkes inanmıyor. Kampanyacılar Suudi Arabistan'ın dikkatleri ifade özgürlüğü ve diğer insan hakları konusundaki kötü sicilinden başka yöne çektiğini söylüyor.

Brüksel merkezli insan hakları grubu ALQST'nin izleme ve savunuculuk başkanı Lina Al-Hathloul, MBS'nin yumuşak güç planı hakkında "Bu değişikliklerin gerçekleşiyor olmasından memnunum, ancak bu ülkemiz hakkında yanlış bir izlenim veriyor" dedi. Veliaht Prens'in itibarını düzeltmek ve Batılı yatırımcı ve ziyaretçilerin ilgisini çekmek için kültür, spor ve sanatı kullanma stratejisi meyvelerini verdiğinde, "işaret ettiğimiz ihlaller artık etkili olmayacak" dedi.

Lina Al-Hathloul'un Suudi Arabistan'da önde gelen bir kadın hakları aktivisti olan kız kardeşi Loujain Al-Hathloul, 2018 yılında tutuklandı ve daha sonra rejim değişikliğini teşvik etmek ve yabancı gündemlere hizmet etmek suçlamalarıyla hapse atıldı. Kendisi 2021 yılında serbest bırakıldı.