Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), gıda enflasyonundaki  artışta  işlenmemiş gıda grubunun belirleyici olduğunu kaydetti.

TCMB tarafından açıklanan Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu'nda şöyle  denildi:

"Tüketici fiyatları Ağustos ayında yüzde 0,86 oranında artmış,  yıllık enflasyon yüzde 11,77 olarak gerçekleşmiştir. Yıllık enflasyon,  temel mal başta olmak üzere enerji ve gıda gruplarında artarken hizmet  grubunda yatay seyretmiş, alkollü içecekler ve tütün grubunda ise  tütün fiyatları kaynaklı yüksek bazın etkisi ile gerilemiştir. Temel  mal grubundaki artışta dayanıklı tüketim malları öne çıkarken, enerji  grubunda döviz kuru ve uluslararası petrol fiyatlarındaki gelişmelerin  yansımaları izlenmiştir. Gıda enflasyonundaki artışta işlenmemiş gıda  grubu belirleyici olmuştur. Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin  yıllık enflasyonu ve eğilimleri yükselmiştir.

Değerlendirmeler

Ağustos ayında tüketici fiyatları yüzde 0,86 oranında artmış ve  yıllık enflasyon yatay seyrederek yüzde 11,77 olmuştur. Bu dönemde B  ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 0,69 ve 0,78 puan  artarak yüzde 11,18 ve yüzde 11,03 olarak gerçekleşmiştir.

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları  incelendiğinde, bir önceki aya göre temel mal, altın, gıda, enerji ve  hizmet gruplarının katkıları sırasıyla 0,37, 0,24, 0,13, 0,11 ve 0,04  puan artmış, alkol-tütün grubunun katkısı ise 0,88 puan azalmıştır.

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle üç aylık ortalamalara göre B ve C göstergelerinin eğilimlerinde bir miktar artış gözlenmiştir. Bu  dönemde, enflasyon eğilimi temel mal grubunda yüksek seviyesini  korurken, hizmet grubunda artmıştır.

Hizmet fiyatları Ağustos ayında yüzde 1,14 oranında artmış, grup  yıllık enflasyonu yatay seyrederek yüzde 11,83 olmuştur. Yıllık  enflasyon lokanta-otel ve haberleşme hizmetlerinde yükselirken,  ulaştırma, kira ve diğer hizmetlerde gerilemiştir. Ulaştırma  hizmetleri yıllık enflasyonundaki düşüşte karayolu ile şehirlerarası  yolcu taşımacılığı öne çıkmış, havayolu ile yolcu taşımacılığı  fiyatlarında ise artış (yüzde 1,53) gözlenmiştir. Lokanta-otel  grubunda bu dönemde gerek yemek hizmetleri gerekse konaklama  hizmetlerinde fiyat artışları izlenmiştir. Diğer hizmetler grubundaki  fiyat artışında kura duyarlı kalemlerden kişisel ulaştırma araçlarının  bakım ve onarımı, sağlık hizmetleri ve paket tur belirleyici   olmuştur. Diğer yandan, eğitim hizmetlerinde aylık fiyat artışı bu  dönemde sınırlı kalmıştır. Eğitim hizmetlerinde uygulamaya konulan KDV  indiriminin önümüzdeki dönemde fiyatları olumlu etkileyebileceği  değerlendirilmektedir.

Temel mal grubu enflasyonu Ağustos ayında 1,44 puan artışla yüzde 10,02 olmuştur. Bu dönemde yıllık enflasyon dayanıklı mal ve diğer  temel mallarda yükselirken giyim ve ayakkabı grubunda gerilemiştir.

Döviz kuru gelişmelerinin de etkisiyle dayanıklı mal grubunda  süregelen fiyat artışları genele yayılmış şekilde devam etmiştir. Otomobildeki matrah ve ÖTV değişikliklerinin grup enflasyonunu önümüzdeki dönem yukarı yönlü etkileyebileceği değerlendirilmektedir.

Giyim ve ayakkabı grubunda sezon indirimi bir önceki yıla kıyasla bir  miktar daha yüksek gerçekleşmiştir. Bu dönemde, diğer temel mal grubu  fiyatlarında bir miktar artış gözlenmiştir.

Enerji grubu fiyatları Ağustos ayında yüzde 1,29 oranında  artmıştır. Bu dönemde döviz kuru ve uluslararası petrol fiyatlarındaki  gelişmelere bağlı olarak akaryakıt fiyatları yüzde 2,17 oranında  yükselmiştir. Ayrıca bu dönemde şebeke suyu ve katı yakıt fiyatları  sırasıyla yüzde 2,69 ve yüzde 1,13 oranında artış kaydetmiştir. Bu  gelişmelerle, grup yıllık enflasyonu 1,02 puan artarak yüzde 9,59  olmuş, doğalgaz fiyatlarındaki yüksek baz bu artışı bir miktar  sınırlamıştır.

Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Ağustos ayında 0,78  puan yükselerek yüzde 13,51 olmuştur. Bu gelişmede, yıllık enflasyonu 1,51 puan artışla yüzde 15,36’ya yükselen işlenmemiş gıda grubu  belirleyici olurken, işlenmiş gıda yıllık enflasyonu sınırlı bir  artışla yüzde 11,86 olmuştur . İşlenmemiş gıda grubunda,  mevsimsellikten arındırılmış veriler taze meyve ve sebze fiyatlarının Ağustos ayında arttığına işaret ederken, diğer işlenmemiş gıda grubu  fiyatları yatay seyretmiştir. Bu dönemde işlenmiş gıda fiyatları yüzde 0,81 oranında artmış, bu artışta ekmek ve tahıllar öne çıkmıştır.

Diğer işlenmiş gıda yıllık enflasyonu ise Ağustos ayında yatay  seyretmiştir. Bu gelişmeler sonucunda, taze meyve ve sebze dışı gıda  grubunda yıllık enflasyon bir miktar artmıştır. Ağustos ayında alkollü  içeceklerde fiyatlar yüzde 2,58 oranında artarken tütün ürünleri  fiyatları yatay seyretmiştir. Alkol-tütün yıllık enflasyonu tütün  fiyatlarındaki yüksek bazın etkisiyle 19,34 puan düşerek yüzde 2,44’e  gerilemiştir. 

Yİ-ÜFE

Yurt içi üretici fiyatları Ağustos ayında yüzde 2,35 oranında  yükselmiş, yıllık enflasyon 3,20 puan artarak yüzde 11,53 olmuştur. Bu  gelişmede döviz kuru ve emtia fiyatlarındaki gelişmeler etkili  olmuştur. Petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının  mevsimsellikten arındırılmış eğilimi bu dönemde artmıştır.

Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, yıllık enflasyon enerji  grubu hariç bütün alt gruplarda yükselmiştir. Aylık bazda, enerji  fiyatlarındaki düşüşte elektrik ve gaz imalatı fiyatları belirleyici  olurken, petrol ürünleri ve ham petrol fiyatlarındaki yükseliş bu  düşüşü  sınırlamıştır. Ara malları fiyatlarındaki artışta demir-çelik,  ana metaller ve plastik ürünler öne çıkarken  sermaye malları  grubundaki artışta metal yapı ürünleri, motorlu kara taşıtları ile  parça ve aksesuarları ve makineler etkili olmuştur. Dayanıklı tüketim  malları fiyatları mücevherat öncülüğünde yükselirken, dayanıksız  tüketim mallarındaki artışta tekstil ürünleri, katı-sıvı yağlar ile  fırın ürünleri ve unlu mamuller belirleyici olmuştur. Bu gelişmelerle,  tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı baskılar  artmıştır."