TEPAV perakende güven endeksi(TEPE) Aralık ayında, bir önceki aya göre 5,4 puan, geçen yılın aynı dönemine göre 9,0 puan arttı. Böylece bir önceki ay -12,5 olan endeks Aralık'ta -7,1 puana çıktı.

TEPAV'dan yapılan açıklamaya göre, TEPE değerinin geçen yıla göre artmasında, hem geçtiğimiz üç ayda işlerin gelişimi hem de önümüzdeki 3 ayda satış beklentisi göstergelerindeki iyileşmeler etkili oldu. Yıl sonuna doğru göreli olarak iyileşme görülse de TEPE, 2020 yılının tamamında negatif değer aldı. Açıklamada şu bilgiler verildi:

"2020 yılında perakendecinin satış beklentisi 2019 yılına göre arttı Önümüzdeki 3 aya ilişkin satış beklentileri değerlerine 2020 ve 2019 yılları itibarıyla bakıldığında, beklentinin 2020 yılı Mart, Nisan ve Mayıs aylarında 2019’un aynı dönemlerine göre daha düşük değerler aldığı görülmüştür. Diğer taraftan, önümüzdeki 3 aya ilişkin satış beklentilerinin 2019 yılı ortalaması -12,5 puan iken 2020 yılı ortalaması -9,1 puan değerini almıştır.

Çeyreklik dönemlerde incelendiğinde ise, 2020 yılının ikinci üç ayında 2019 değerinin 8 puan altında olduğu görülmektedir. Perakende sektörü için 2020 yılı, beklentilerin genel olarak 2019 yılına göre daha yüksek seyrettiği ancak, COVID-19 salgın süreci nedeniyle önemli ölçüde kesintiye uğradığı bir yıl olmuştur. Aralık 2020’de -4,4 puan değerini alan önümüzdeki 3 aya ilişkin satış beklentileri, bir önceki aya göre 2,4 puan azalırken, bir önceki yılın aynı ayına göre 3,0 puan artmıştır.

Aralık 2020’de TEPE anketi katılımcılarının yüzde 31,7’si önümüzdeki 3 ayda işlerinde iyileşme beklerken, yüzde 40,8’i işlerinde kötüleşme beklediğini belirtmiştir. İşlerinde bir değişiklik beklemeyenlerin oranı ise yüzde 27,5’tir.

2020 yılında perakendecilerin iş hacimleri 2019 yılına göre azaldı

İşlerin geçen yılın aynı dönemine göre durumuna 2020 ve 2019 yılları itibarıyla bakıldığında, 2020 yılı değerleri Mart, Nisan, Mayıs, Haziran ve Eylül aylarında 2019’dan düşük değer almıştır. 2019 yılı ortalaması -42,6 puan iken, 2020 yılı ortalaması -43,3 puandır ve 2020 yılının iş hacmi 2019 yılından daha kötü performans göstermiştir.

Çeyreklik dönemler bazında geçen yıla göre işlerin durumu incelendiğinde, ikinci çeyrekte 2020 yılı değeri 2019 yılı değerinin 15,9 puan altındadır. Aralık 2020’de ise endeks -36,6 puan değerini alarak, Aralık 2019’a göre 5,3 puan, Kasım 2020’ye göre ise 2,9 puan artmıştır. TEPE anketi katılımcılarının yüzde 19,6’sı geçen yılın aynı dönemine göre işlerinde artış olduğunu belirtirken, işlerinde düşüş olduğunu belirtenlerin oranı yüzde 56,1’dir. Geçen yıla göre işlerinde bir değişiklik olmadığını belirtenlerin oranı ise yüzde 24,3’tür.

Perakende güveni en çok “tekstil, hazır giyim ve ayakkabı” sektöründe arttı

Perakende güvenine alt sektörler itibarıyla bakıldığında, Aralık 2020’de geçen yılın aynı dönemine göre “tekstil, hazır giyim ve ayakkabı”, “elektrikli ev aletleri, radyo ve televizyonlar” ve “motorlu taşıtlar” sektörlerinde artış “diğer (akaryakıt istasyonu, eczane, parfümeri, nalbur, züccaciye, kırtasiye, vb.)”, “mobilya, aydınlatma ekipmanı ve ev içi kullanım ürünleri”, “birden fazla türde ürün satan bakkal, market ve büyük mağazalar” ve “yiyecek, içecek ve tütün ürünleri” sektörlerinde azalış görülmüştür. “Tekstil, hazır giyim ve ayakkabı” sektörü ortalama değişimin üzerinde değer alırken “elektrikli ev aletleri, radyo ve televizyonlar”, “motorlu taşıtlar”, “diğer (akaryakıt istasyonu, eczane, parfümeri, nalbur, züccaciye, kırtasiye, vb.)”, “mobilya, aydınlatma ekipmanı ve ev içi kullanım ürünleri”, “birden fazla türde ürün satan bakkal, market ve büyük mağazalar” ve “yiyecek, içecek ve tütün ürünleri” sektörleri ortalama değişimin altında değer almıştır. Perakende güveni en fazla “yiyecek, içecek ve tütün ürünleri” sektöründe azalmıştır.

Söz konusu sektörel farklılaşmalar, yiyecek, içecek, akaryakıt ve eczane gibi zorunlu ihtiyaçların kapsandığı sektörlerde satışların daha olumsuz etkilendiğini göstermekte COVID-19 vakalarının artması nedeniyle salgını önleyici tedbirlerin Aralık ayı itibarıyla sıkılaştırılması ve karantina önlemlerinin alınmasının bu gelişmede etkili olduğu değerlendirilmektedir.

Perakendecilerin beklentileri geçen yıla kıyasla arttı

TEPE anketine soru bazında bakıldığında, Aralık 2020’de, “geçtiğimiz 3 ayda işlerin durumu”, “önümüzdeki 3 ayda istihdam ve satış fiyatı beklentileri” ve “işlerin geçen yıla göre durumu” göstergeleri hem Aralık 2019’a göre, hem de Kasım 2020’ye göre artmıştır. “Önümüzdeki 3 ayda tedarikçilerden sipariş ve satış beklentileri” ve “gelecek yıl mağaza sayısı beklentisi” göstergeleri Aralık 2019’a göre artış gösterirken, Kasım 2020’ye göre azalmıştır.

Geçmiş döneme ilişkin değerlendirmelerdeki iyileşme, salgının birinci dalgasının geride kalması ve sonrasında yaşanan kısmi toparlanma ile ilgili olduğu düşünülmektedir. Diğer taraftan, gelecek döneme dair beklentiler Kasım ayına kıyasla olumsuzlaşmıştır. Aralık ayında vaka sayılarının artmasıyla tedbirlerin sıkılaştırılmasının satışları kısıtladığı, dolayısıyla beklentileri bozduğu değerlendirilmektedir.