Mart sonu bilanço kapama telaşına giren bankaların başlattığı faiz yarışı mevduat faizlerini yüzde 14'lere kadar yükseltti. 1 milyon TL ve üzeri tutarlara uygulanan faizde ise oranlar yüzde 14'leri de aştı.

Türk Lirası'nda (TL) yaşanan sıkışıklık mevduat faizlerini yüzde 14'lere kadar yükseltti. Birçok banka 100 bin TL gibi bankacılık sektörü için çok da yüksek olmayan tutarlara bile artık yüzde 13-14 bandında faiz uygulamaya başladı. 1 milyon TL ve üzerindeki büyük meblağlara uygulanan faiz ise yüzde 14'leri aştı. Bankacılara göre kısa vadede mevduat faizlerinde önemli bir gerileme yaşanmayacak. Bunun temel nedeni ise mart ayı sonunda kapatılacak olan bankaların 2016 yılı ilk çeyrek bilançoları. Kısacası bilançolarında yüksek tutarda mevduat göstermek isteyen bankalar bugünlerde kesenin ağzını açmış durumda. Amaç, mevduat pastasından olabildiğince büyük pay alabilmek...

FAİZLER DÜŞECEK Mİ?

Peki mart ayından sonra mevduat faizleri aşağı inecek mi? Bankacılar bu konuda oldukça temkinli görüş bildiriyor. Öncelikle şunu söyleyebiliriz, genel kanı nisan ayından sonra mevduat faizlerinde yükseliş ihtimalinin düşük olduğu yönünde.

Peki düşüş olacak mı? İşte bu konuda da piyasa oyuncuları yine çok temkinli. Türkiye'ye son dönemde yabancı ilgisinin de arttığına dikkat çeken bankacılara göre, bu ilginin boyutu mevduat faizlerinin çıtasını da belirleyecek. Ancak bu konuda da genel beklenti, yılın ilk yarısında mevduata verilen faiz oranlarının yaklaşık bir puan düşüşle yüzde 12-13'lere ineceği yönünde.

UZUN VADEYE YÜKSEK FAİZ

Faizlerdeki hareketlilik bankaların "tezgah altı" denen şubelere gelen müşterilerine sunduğu özel faiz oranlarında da kendini gösteriyor. Çok değil daha bir yıl öncesine kadar bankalar yüksek oranlı tezgah altı faiz oranlarını 30 gün veya en uzun 60 güne kadar veriyordu. Başka bir deyişle yüksek faiz riskini uzun vadede taşımak istemiyorlardı. Ancak son aylarda bu konudaki politikada da ciddi değişiklik oldu. Bankalar artık 180 güne (6 ay) kadar uzun vadelere özel oran veriyor.

Örneğin, Fibabanka cebinde 100 bin TL olan ve şubeye gelen müşterilerine 32.91 gün için yüzde 13.25 faiz uygularken, vade 92-182 güne çıktığında faiz oranı yüzde 13.90'a yükseliyor. Banka söz konusu bu faiz oranını 50 bin TL ve üzerinde mevduatı olanlara uyguluyor. Ancak Fibabanka bu konuda sektörün tek oyuncusu değil. Birçok banka yüksek faiz oranı tekliflerinde vadeyi 90 gün ve üzerine taşımış durumda. Bu uygulama bile sektörün önümüzdeki aylarda mevduat faiz oranlarında önemli düşüş beklemediğini ortaya koyuyor.

YÜZDE 13'LERE İNER

Odeabank Bireysel Bankacılık Grup Müdürü Atilla Yenihayat, mevduat faizlerinin mart ayı sonuna kadar yüksek kalacağı görüşünde. Bu yükselişin ağırlıklı olarak TL'deki daralmaya bağlı olduğunu söyleyen Yenihayat, diğer nedenleri ve beklentilerini şöyle özetliyor:

"Merkez Bankası TL tonlamasını artırmasına rağmen bankaların 4-5 aydır TL'ye dönme isteği artmış görünüyor. Yine bu dönemde yabancı bankaların Türkiye'de büyüme isteğine bağlı olarak artan rekabet de faiz oranlarım yukarı taşıdı. Globalde ise FED faiz artırım kararı nedeniyle dolar faizinin yükselişi piyasaya yansıdı. Öte yandan, son günlerde Türkiye'ye olan yabancı girişinde bir miktar artış görüyorum. Bu yüzden faizde yaklaşık 10 gündür yükseliş durmuş görünüyor. Bono tarafında da keza yabancıların son bir haftadır yaptıkları alımlar yüzünden faiz oranlarında iniş yaşadık. 10 yıllık tahvil faizleri yüzde 11'lerden 10.25'lere geldi. Yine yabancı girişinin etkisiyle döviz sepetinde de düşüş gözlemledik. Benim beklentim, bankaların üç aylık bilançolarını kapattıkları mart ayı sonuna kadar sıkışıklığın devam etmesi, yani yüksek faiz oranlarının korunması yönünde. Son haftalarda yaşanan bu gelişme bir trend mi, yoksa kalıcı mı bunu mart ayından sonra göreceğiz."

Ancak Atilla Yenihayat, faiz oranlarındaki düşüşün her halükarda fazla olmayacağı görüşünde. Faizlerde yaşanacak büyük çaplı düşüşlerin krediye olan talebi artıracağını hatırlatan Yenihayat, "Bunun da mevduat faizleri üzerinde baskı yaratacağı unutulmamalı. Bu yüzden mevduat faizlerindeki düşüşün bono faizlerindeki düşüş kadar sert olmasını beklemiyorum. Mevduatta hızlı, ani, sert düşüş beklenmemeli. Bu ortamda mart ayından sonra mevduat faizlerinin hafif gerileyerek yüzde 13'lere geri çekilmesini bekliyorum" diyor.

KALICI OLMASINA DİKKAT

Anadolubank Hazine Grup Müdürü Akın Cihan Ateş'e göre, kısa vadede mevduat faizlerinde düşüş yaşanmayacak, aksine bir miktar yükseliş görülecek. Mevduat faizlerindeki yükselişin en önemli nedeninin bankacılık sektöründe TL'deki likidite daralması olduğunu kaydeden Akın Cihan Ateş, bu konuda şu tespitte bulunuyor:

"2015 yılı altıncı ayından bugüne Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 10 milyar dolar sattı. Bu da sistemdeki 10 milyar dolara karşılık gelen TL rezervini azalttı. Sistem ayrıca şu anda topladığı mevduatın üzerinde kredi veriyor. Bu açık aşağı yukarı 250 milyar TL civarında. Bu da TL'yi sıkıştıran bir başka konu. Döviz tevdiat hesaplarına baktığımızda ise piyasanın dolarize olduğunu görüyoruz. Son bir yılda döviz tevdiat hesaplarında 15 milyar dolarlık bir artış görüyoruz. Yine son yıllara baktığımızda nette yabancı çıkışı da var. Yani tüm bunlar sistemdeki TL'yi azaltıcı etki yaratıyor." Piyasadaki bu sıkışıklığın azalabilmesi için TCMB'nin bir şekilde piyasaya TL enjekte etmesi gerektiğini de söyleyen Akın Cihan Ateş, "Enflasyon düşmedikçe TCMB faiz indiremez. Bu yüzden ben mevduattaki bu katılığın bir süre daha devam edeceğini düşünüyorum. Hatta mevduat faizleri bir miktar daha yukarı gidebilir. Çünkü TL'deki sıkıntı sürüyor" diyor.

İLK HESABA YÜKSEK FAİZ

Bankalar genellikle ilk kez mevduat hesabı açtıranlara yüksek faiz veriyor. "Hoş geldin faizi" veya "tanışma faizi" adı altında verilen faiz, bankanın tezgah altı faizinden genellikle 1-2 puan yüksek oluyor. Ancak son dönemde geçmiş uygulamalardan farklı olarak artık sadece bir ay vadeli değil altı aya kadar uzayan vadelere "hoş geldin" faizi veriliyor. Bu hafta, hoş geldin faizinin yanı sıra ikinci kez aynı bankada mevduat hesabı olanlara uygulanan tezgah altı faizlerini de araştırdık. İşte bankaların hoş geldin ve tezgah altı faiz oranları...

Türkiye Ekonomi Bankası 1 ay vadeli mevduata yüzde 12.75 hoş geldin faizi verirken aynı para ikinci kez bağlandığında yüzde 10.50 faiz veriyor. Yapı Kredi 32-92 gün için yüzde 12.75, para İkinci kez bağlandığında yüzde 12,20, HSBC 40 gün için yüzde 13, ikinci kez bağlandığında yüzde 12, Finansbank 32 gün İçin yüzde 13.50, ikinci bağlamada yüzde 12,10, Vakıf Bank 32-100 gün için yüzde 12,60, ikinci bağlamada yüzde 12,20 oranında faiz veriyor. Garanti Bankası 32 gün için yüzde 12, ikinci kez bağlandığında yüzde 11.50, Şekerbank 32-91 gün için yüzde 13.50, İkinci kez bağlandığında yüzde 12.60, ING Turuncu hesapta ise iki ay için yüzde 13, ikinci bağlamada maksimum yüzde 11 faiz teklif ediyor.

(Esin Çetinel/Para Dergisi)