Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) 18 Şubat'ta yaptığı 25 bin ton ithal ham ayçiçeği yağı ihalesi sonuçlandı. İhalede 3 firmanın verdiği tekliflerden sadece Yayla Agro'nun 5 bin tonluk teklifi onaylandı. Toplam 25 bin tonluk ihaleden sadece 5 bin ton yağ alımı yapıldı.

Açılan 25 bin tonluk ihalede 3 firma tarafından ton başına 1441 dolar 50 sent ile 1394 dolar arasında değişen teklifler verildi. Toprak Mahsulleri Ofisi Yönetim Kurulu yaptığı değerlendirmede yüksek fiyat nedeniyle sadece 5 bin tonluk yağ alımı yapılmasına karar verdi. Verilen tekliflerden Trakya Limanı'na teslim ton başına en düşük fiyat olan 1394 dolarlık Yayla Agro'nun teklifi onaylandı.

Atılan her adım fiyatı artırıyor

Ayçiçeğinde iç tüketiminin ortalama yüzde 64'ünü karşılayan Türkiye, 2020 yılında 1.1 milyon ton ayçiçeği ve 800 bin ton ham yağ ithalatı yaptı. Rafine edilen yağın bir bölümü iç piyasada tüketilirken bir bölümü de ihraç ediliyor. Türkiye uygun fiyata ayçiçeği ve yağ almak için gümrük vergilerini düşürüyor zaman zaman da vergileri sıfırlıyor. Son olarak 25 Kasım 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Cumhurbaşkanlığı Kararı ile ham ayçiçeği yağı ithalatında alınan yüzde 36 gümrük vergisi yüzde 3’e, ton başına alınan 280 Euro olan Toplu Konut Fonu ödemesi 60 Euro’ya düşürüldü. Bu oranlar 1 Temmuz 2021 tarihine kadar geçerli olacak. Ancak atılan bu adım üzerine Türkiye'ye yağ satan firmalar da hemen aynı oranlarda fiyat artırdı. Toprak Mahsulleri Ofisi'ne sıfır gümrükle ithalat yetkisinin verilmesi ve açılan ihale ile birlikte daha önce ton başına 1320-1330 dolar civarında olan ham yağ fiyatı 1394 dolara ulaştı. İhalede 1441 dolar teklif edenler oldu.

Üretim olmazsa ithalatla fiyat düşmez

Türkiye ihtiyacı olan ayçiçeğini üretmezse ithalatla fiyatları kontrol etmek mümkün olmuyor. Bu yıl dünyada da ayçiçeği ve ham yağ fiyatları son 6 yılın zirvesinde. Dünya üretimindeki düşüş, yağ talebinin artması fiyatları yükseltti. En büyük zararı Türkiye gibi ithalatçı ülkeler yaşıyor. Bu nedenle Türkiye'nin sulama yatırımlarını tamamlayarak bir an önce sulu tarımla ayçiçeği üretimini artırması gerekiyor. İthalatla fiyatları kontrol etmek mümkün görünmüyor.