Dolar/TL kuru 8,61, Euro/TL kuru 10,47, Sterlin/TL kuru ise 12,19 ile tüm zamanların rekorlarını kırdı.

Peki bu tablonun nedeni ne?

BBC Türkçe'ye konuşan Bluebay Varlık Yönetimi'nden Tim Ash'e göre sorunun yanıtı "iktidarın yanlış politikalarında" yatıyor:

"Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın her zaman seçim sonuçlarını düşünerek büyüme öncelikli politikalar uygulaması, büyük cari açığa yol açıyor. Bu durum da dolara olan talebi artırıyor."

Türkiye'nin son derece sıra dışı bir para politikası uyguladığını ve yüksek enflasyonun da dolar talebini artırdığını belirten Ash, "Türkler liranın değer kaybedeceğini düşünerek elinde lira tutmak istemiyor. Yabancı yatırımcılar da Erdoğan'ın politikalarına güvenmiyor" diyor.

Ash, "Türkiye sürekli birkaç hafta içinde ödemeler dengesi krizi yaşayacakmış gibi dururken kim neden elinde TL tutsun?" diye soruyor.

Bir önceki rekor Kasım'daydı

Türk Lirası dolar karşısında Kasım 2020'de 8,58'i görmüştü. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın istifası ve Merkez Bankası Başkanlığı'na Naci Ağbal'ın getirilmesi sonrası Dolar/TL kuru Şubat ayında 7'nin altına inmişti.

Commerzbank'ten Tatha Ghose, BBC Türkçe'ye yaptığı değerlendirmede, o dönem TL'nin değer kazanmasının en önemli nedeninin Ağbal'ın enflasyon hedeflemesine odaklanan geleneksel ve sıkı politikaları olduğunu söylüyor.

Mart ayında Naci Ağbal'ın görevden alınması ve yerine Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu'nun atanmasıyla Türk Lirası'nda düşüş trendi görülmeye başlandı.

Ghose, bu hafta Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Oğuzhan Özbaş'ın görevden alınmasının ve yerine düşük faiz oranlarını savunan Semin Tümen'in getirilmesinin de liranın değer kaybında etkili olduğu görüşünde.

'Lira spirali'
TL'nin durumunu "lira spirali" terimiyle açıklayan Ghose, son yıllarda liranın bir süre istikrarlı gittikten sonra hızlı değer kayıpları yaşadığını ve bu trendin dikkat çekici olduğunu söylüyor.

Ekonomik analiz ve danışmanlık şirketi Capital Economics'ten Jason Tuvey de TL'nin bu haftaki değer kaybında iki faktörün öne çıktığını söylüyor:

"Bunlardan ilki Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Merkez Bankası Başkan Yardımcılığı pozisyonuna eski bir danışmanını getirmesiydi. Bu adım Merkez Bankası'nın zaten sorunlu bir durumda olan güvenilirliğini daha da sarsma riski taşıyor.

"İkincisi ise önemli siyasetçilerle organize suç arasındaki bağlantılara dair suçlamalar sonucu artan siyasi belirsizlik.

"Bunların yanı sıra anketlerde Cumhurbaşkanı Erdoğan ve AK Parti'ye desteğin azalması da bir etken."

TL'nin geleceği

Peki bu trend ne kadar devam edebilir? TL'yi önümüzdeki süreçte neler bekliyor?

Bluebay Varlık Yönetimi'nden Tim Ash, derecelendirme kuruluşu Standard & Poor's'un Türkiye'nin notunu düşürme ihtimaline dikkat çekiyor ve bunun bu akşam gerçekleşebileceğini söylüyor.

Sedat Peker videolarıyla birlikte yaşanan siyasi kriz ve erken seçim tartışmalarının da TL'yi etkilediğini anlatan Ash, jeopolitik alandaki gelişmelere de dikkat çekiyor:

"Türkiye'nin ticaretinin üçte ikisi Batı'yla, yatırım ve finansman Batı'dan geliyor fakat Türkiye Batı ile sürekli bir gerilim halinde. NATO toplantısı öncesi Erdoğan ile Biden'ın ilişkileri yeniden ayarlayacağına dair beklentiler vardı. Fakat Erdoğan'ın (uçak krizi sonrası) NATO müttefiklerinin taleplerine rağmen Belarus lideri Lukaşenko'ya destek olma yönündeki garip kararı, Erdoğan'ın Batı ile ortak değerler paylaşmaktan ne kadar uzak olduğunu gösteriyor."

Reuters haber ajansına konuşan bazı ekonomistler piyasaların erken seçim ihtimaline tepki verdiği görüşünde.

Tim Ash: Kavcıoğlu'na inanan pek fazla kişi yok
Ash'e göre Türk Lirası'nın daha fazla değer kaybetmemesi için bir neden yok.

Bu gidişatı durdurmak için yapılması gereken ilk şeyin "düzgün ve güvenilir bir Merkez Bankası Başkanı atayıp ona bağımsız şekilde çalışma fırsatı vermek" olduğunu söyleyen Ash, "Ağbal'ın göreve gelmesiyle bir umut oluşmuştu fakat Kavcıoğlu'na inanan pek fazla kişi yok. Merkez bankacılığı ve politikaları hakkında tecrübesi az" diyor.

Tatha Ghose: Bu yıl Dolar/TL kuru 10'u görebilir
Commerzbank'ten Tatha Ghose da TL'deki değer kaybının enflasyonu artırdığını ve buna karşılık Merkez Bankası'nın "güvenilir bir şekilde" faizleri artıramamasının TL'nin daha fazla değer kaybetmesi riski yarattığını vurguluyor:

"Liranın stabilize olması için bir tür kur rejimi değişikliği veya bazı kurumlarının yönetiminin el değiştirmesi gerekebilir (örneğin IMF gözetimi altında). Bu adımlar kredibiliteyi tekrar sağlar."

Tatha Ghose'a göre bu yıl Dolar/TL kuru 10'u, Euro/TL kuru ise 12'yi görebilir. Ghoser'un yıl sonu enflasyon tahmini ise yüzde 20,9.

Capital Economics'ten Jason Tuvey da TL'nin yılın geri kalanında büyük oranda değer kaybedeceği görüşünde. Onun yıl sonu Dolar/TL tahmini ise 9,5.

Tuvey "Daha pozitif bir TL hikayesi anlatabilmemiz için pek çok şeyin değişmesi gerekiyor. Merkez Bankası politikalarında beklenmedik bir iyileşme görmemiz lazım. Yüksek enflasyonla mücadele için kararlı olmak gerekiyor. Jeopolitik gerilimleri azaltmak da bu hedefe varılmasına yardımcı olacaktır" diyor.