Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) Türkiye'nin 1974 Kıbrıs harekatı kapsamında 90 milyon euroluk tazminat ödemesi yolundaki kararını "bağlayıcı" görmediklerini ve tazminat tutarını ödemeyeceklerini söyledi.

Davutoğlu, Liberya dışişleri bakanı ile düzenlediği ortak basın toplantısında, bir soru üzerine, Türkiye'nin Avrupa Konseyi'nin bir üyesi olarak AİHM kararlarına saygı gösterdiğini belirtirken dünkü karar ile ilgili olarak "Ancak dünkü kararın hukuk açısından ve AİHM yetkileri bağlamında ciddi bazı çelişkileri bünyesinde barındırdığını söylememiz gerekir. Bu yönüyle bizim açımızdan ödeme bağlamında bir bağlayıcılık veya bizim ödememizi gerektiren bir durum olduğu kanaatinde değiliz" dedi.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 1974 Kıbrıs harekatı sırasında kaybolan Rumlar ve yerlerinden edilmiş kişilerin mülkiyet haklarının telafisi amacıyla Türkiye'yi 90 milyon euro tazminat ödemeye mahkum etti.

Davutoğlu basın toplantısında sözkonusu tazminatın neden ödenmeyeceğinin gerekçelerini de anlattı. "Biz AİHM'nin taraflardan biri olarak gördüğü devleti hukuken tanımıyoruz. Tanımadığımız bir devletle ilgili herhangi bir mahkeme dönüp de bağlayıcı bir karar empoze edemez" diyen Davutoğlu şöyle konuştu:

"Kayıp şahıslarla ilgili olarak da yapılan teknik çalışmalar sürerken bunun üzerinde bir hüküm verme yoluna gitmiştir. Bu da doğru değil. Adalet gereği eğer bir siyasal sorun, ki Türkiye'nin garantörlük hakkını uluslararası bir anlaşmaya dayanarak kullandığı garantör hakkının sonucu olan bir müdahalede eğer bir karar verecekseniz kayıp şahısların tümüyle ilgili, kayıp olan Kuzey Kıbrıs Türkleri ile ilgili de o zaman bir karar verilmesi ve aynı kriterlerin onlara da uygulanması beklenir."

AİHM 1994'te başvurusu yapılan sözkonusu davayla ilgili kararını 2001'de açıklayarak Rumların tezlerinin çoğunu haklı bulmuş, kararın tazminata ilişkin bölümünü ileri bir tarihe ertelemişti. Tazminat kararını dün açıklayan mahkeme, Türkiye'nin harekat sırasında kaybolanların yakınlarına ödenmek üzere 30 milyon euro, Karpaz yarımadasındaki Rumların zararının karşılığı olarak da 60 milyon euro ödemesine hükmetti.

Davutoğlu, "Dolayısıyla bu anlamda biz kararı dayandığı mesnet, uygulanan yöntem ve devletler arası hukuk bağlamında Türkiye'nin tanımadığı bir devleti muhatap alması noktasında kesinlikle bağlayıcı da görmüyoruz, bu ödemeyi de yapmayı gerekli görmüyoruz" diyerek Türkiye'nin tazminatı ödemeyeceğini net bir şekilde ifade etti.

Davutoğlu, adadaki barış görüşmelerinin yeniden başlaması için Türkiye'nin ve ilgili tarafların çok yoğun çaba sarfettiğini hatırlattı ve bu görüşmeler devam ederken böyle bir kararın alınmasını ve bunun olası sonuçlarına değerlendirdi:

"Böyle bir zemin etrafında bir görüşme trafiği başlamışken, Türkiye'yi sanki Kıbrıs sorunun sorumlu tek tarafıymış gibi ilan eden bir mahkeme kararının iyi niyetli olduğuna da inanmıyoruz, objektif olduğuna da inanmıyoruz. Kapsamlı çözüm sürecine de en büyük darbeyi vurduğuna inanıyoruz."

Biden'in Kıbrıs ziyareti

Adadaki taraflar aylar süren müzakerelerin ardından geçen sonbaharda bir ortak bildiri yayınlayarak kapsamlı barış için müzakerelere yeniden başlamıştı. Adadaki tarafların başmüzakerecileri de bu bağlamda ilk kez Atina ve Ankara'yı ziyaret etmişti.

Davutoğlu bu çerçevede ABD Başkan yardımcısı Joe Biden'in 21-23 Mayıs tarihlerinde Kıbrıs'a yapacağı ziyarete de büyük önem verdiklerini belirtti. Yaklaşık 50 yılı aşkın bir süreden sonra adaya yeniden bir ABD başkan yardımcısının gidecek olmasının önemine dikkat çeken Davutoğlu, Biden'in bu ziyaret sırasında kapalı Maraş bölgesi ile ilgili öneriler getirmesine nasıl bakılacağı sorularına ise net bir yanıt vermedi, sadece, "Her konuyu Türkiye ve KKTC açık yüreklilikle konuşmaya hazırdır ancak Kıbrıs'ın çözüm parametreleri bellidir" dedi.

Biden'in ziyaret sırasında 1974'ten bu yana kapalı olan Maraş bölgesi konusunda taraflara bazı önerilerde bulunabileceği iddia edilmişti. Türkiye ve KKTC, Maraş'ın açılması ya da buradaki Rum malları konusundaki adımların ancak kapsamlı barış müzakereleri çerçevesinde ele alınması gerektiğini savunuyor.