Türkiye'nin dışişleri, savunma ve enerji bakanları Batı Afrika ülkesinin zengin uranyum yataklarına erişim sağlamak amacıyla Çarşamba günü Nijer'i ziyaret etti. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan başkanlığındaki ve üst düzey istihbarat şefi İbrahim Kalın'ın da yer aldığı heyet, medyaya konuşma yetkileri olmadığı için isimlerinin açıklanmasını istemeyen konu hakkında bilgi sahibi kişilere göre, Türkiye'nin yeni gelişen nükleer enerji endüstrisini beslemek için Nijer'in bölünebilir mineral kaynaklarından yararlanmak istiyor.

Gezi, Nijer'in askeri hükümetinin Kanadalı ve Fransız şirketlerin uranyum yataklarını geliştirme haklarını geri çekmesinin ardından gerçekleşti. Ülke Temmuz 2023'teki darbeden bu yana bir cunta tarafından kontrol ediliyor ve seçilmiş cumhurbaşkanı Mohamed Bazoum o zamandan beri gözaltında tutuluyor.

Türkiye, Rusya'nın devlet şirketi Rosatom tarafından inşa edilen ilk nükleer enerji santrali Akdeniz Akkuyu ve planlanan diğer iki tesis için uranyum tedariki istiyor. Dünya Nükleer Birliği'ne göre Nijer, dünya uranyum kaynaklarının yaklaşık %5'ine sahip ve bu yakıtın ilk 10 kaynağı arasında yer alıyor.

Bloomberg'in geçen ay bildirdiğine göre, Türkiye'nin ziyareti Rusya'nın Nijer'in uranyum varlıklarından bazılarını satın almaya çalıştığı bir dönemde gerçekleşti. Türkiye'nin de Akkuyu projesi kapsamında Rosatom ile uzun vadeli bir yakıt tedarik sözleşmesi bulunuyor ve şu anda uranyum cevherini reaktörler için gereken malzemeye dönüştürme ya da zenginleştirme kapasitesi bulunmuyor.

Nijer, Kanadalı GoviEx Uranium Inc. şirketinin Madaouela uranyum madenini geliştirme iznini bu ayın başlarında, cuntanın şirketin projeyi geliştirmek için verilen son tarihi karşılayamadığını söylemesinin ardından geri çekti. Askeri hükümet geçen ay da Fransız nükleer grubu Orano SA'nın Imarouren madenini geliştirme hakkını iptal etmişti.

Uluslararası Para Fonu'na  (IMF) göre dünyanın en yoksul ülkelerinden biri olan Nijer, projeyi geliştirmemesi halinde mevcut maden kanunu uyarınca maden ruhsatlarını iptal etme hakkına sahip olduğunu söylüyor.

Ülke, Kanadalı Global Atomic Corp'un son fizibilite çalışmasına göre 2027 yılına kadar günlük 300.000 ton cevher üretmesi planlanan projesini destekliyor.

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, televizyon kanalları açmaktan insansız hava araçları satmaya ve gemilere monte edilen elektrik santralleri tedarik etmeye kadar uzun süredir ülkesinin Afrika ülkelerindeki etkisini genişletmeye çalışıyor.

Erdoğan ayrıca Nijer'in Fransa'ya uranyum ihracatını durdurma kararını savunarak, Avrupa ülkesinin 1960 yılında bağımsızlığını kazanana kadar Fransız sömürgesi olan Nijer'e yönelik “yıllarca süren baskısını” gerekçe gösterdi.
Ankara ve Paris son yıllarda Doğu Akdeniz'de enerji aramaları, Libya'daki iç savaş, Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki anlaşmazlık ve Fransa'nın 1915 Ermeni soykırımına ilişkin tutumu gibi bir dizi konuda tartıştı.

Bloomberg'in haberine göre Türkiye ayrıca yıllarca Fransa'yı füze savunma sistemlerini birlikte üretmeye ikna etmeye çalışmış ancak başarılı olamamıştır.