Pandemi tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de yatırımcı tercihlerinde farklılık yarattı. Hisse senedi piyasasının yanı sıra yatırımcıların gözü Bitcoin başta olmak üzere kripto paralara da kaydı. Türkiye'de işlem yapan kripto para platformları 2020'de tasarruf sahibi yatırımcıların da Bitcoin'e yönelmesiyle 2019'da göre işlem hacminin 10'a, kullanıcı sayısının 2'ye katlandığını bildirdi. Ancak kripto paralara işlem yapmak regülasyon eksikliği nedeniyle hala riskli bir yatırım aracı olarak görülüyor. Bitcoin’deki hareketin 2017 yılındaki yaşananlarla karıştırılmasını istemeyen artık varlık olarak kendini kanıtladığını belirten uzmanlar bu yıl dünyada ve Türkiye’de en azından temel yani kullanıcıyı ve tasarrufunu koruyacak düzenlemelerin devreye girmesini umuyor.
Bitcoin değerini yeni yılla birlikte yeni rekora taşımayı başardı. Ve bu 38 bin 137dolar ile zirveyi gördü. Bir yılda dolar bazında yüzde 356,4, TL olarak yüzde 454,5 yükselen Bitcoin ve kripto paralar uzmanlara göre 2021’de de tercih edilecek. JPMorgan analistleri uzun vadede Bitcoin fiyatının 146.000 doları görebileceğini düşünüyor. Dün itibariyle Bitcoin fiyatı 37 bin dolar, 280 bin TL seviyelerinde işlem görmeye devam ediyordu. Kripto para piyasasının da değeri ilk kez 1 trilyon doları aştı. CoinGecko verilerine göre, kripto para birimleri geçen yıla göre piyasa değerinde 5 kat artışın ardından dönüm noktasına ulaştı.

Yeni bir finansal sistem yarattı
İş Yatırım Uluslararası Piyasalar Direktöre ve Dünya Gazetesi yazarı Şant Manukyan, Bitcoin’deki hareketi 2017 yılı ile karıştırmamak gerektiğine dikkat çekerek şunları söyledi: “O zaman gerçekten kripto para diye bir şey var ve bazı insanlar çok para kazanırız erkenden atılalım gibi bir hissiyattaydı. Ama şu andaki resim farklı. Kurumsal yatırımcıların Bitcoin’e yatırımı olduğu bir piyasa var artık. Kuş mudur uçak mıdır Süperman midir değil, varlık olarak kendini ispat etmiş durumda Bitcoin. İkinci konu bu kavram etrafında oluşmaya başlayan finansal sistem var. Özellikle DeFi merkeziyetsiz finansta insanların tırnak içinde teknik olarak kredi alabiliyor, borç verebiliyor, mevduat yapıyor yani bu dünyadan getiri elde ediyor.”
Ana akıma kendini kabul ettiriyor
Manukyan “Kendi finansal dünyasını aşma ve ana akıma kendini kabul ettirme noktasına geldi. İşlerin daha normalleştiğini görüyoruz. Kısa vadede negatif, orta uzun vadede pozitif regülasyonlar olmaya başlıyor. ABD’nin en büyük regülatörü OCC, federal bankaların ödeme yapma gibi işlemlerde blockchain ağını veya stablecoinleri kullanabileceklerini söyledi. Regülasyonların geliyor olması giderek daha fazla insana güven verecek” dedi. Kripto para ile uğraşmıyorum, bilmiyorum diyenlerin de yatırım fonları üzerinden giriş yaptığını dile getiren Manukyan, şunları söyledi: “Şu anda heyecanlı çocukların işlem yaptığı değil regülatörlerin, bankacılık sisteminin hedge fonların girdiği, bireysel yatırımcıların aktif olduğu bir sistem var. 8 bin küsur kripto para var 7950’si kaybolacak belki ama geri kalanlar yeni bir iş modeli yaratıyor. Dolayısıyla onun çektiği yatırımcı kitlesi var. Bunu değerleme olarak ucuz, pahalı demek zor. Altında olan paranın bir kısmı buraya gelecek, finansal sistemdeki para buraya gelecek” dedi.
'Gelinen her seviye balon'
Garanti Yatırım Koordinatörü Tufan Cömert, kripto paralara hala mesafeli davrandığını ve bir çok kişinin bakış açısına göre gelinen seviyelerin aşırı yüksek olduğunu belirterek şunları söyledi: "Kripto paralar gerçek birer para mıdır tartışması mühim. Zira paranın 3 temel işlevi vardır: Değişim aracı olması, hesap birimi ya da değer ölçüsü olması, değer saklama aracı olması. Eve verdiği yemek siparişini Bitcoin ile ödeyen duymadım, demek ki değişim aracı değil. Malımızın ya da hizmetimizin ederini Ethereum cinsinden de belirlemiyoruz, akıllı telefon fiyatını 1.19 ETH olarak görmedik daha. 3. madde ise kriptoların asıl geldiği yer: Bugün tasarrufunu bu varlıklarda tutan ciddi bir kitle var, diğer iki madde sıkıntılı olsa da buna diyecek bir şey yok. Ama buna bakarak mesela Bitcoin 100.000 dolar olacak demek anlamlı değil. Zira bu varlık sınıfını nasıl değerlememiz gerektiği konusunda 'arz ile talebin kesiştiği nokta' dışında bir yöntem yok.”
Dalgalanma olsa da fiyatta artış bekleniyor
Türkiye’nin ilk kripto para platform BtcTürk’ün CEO’su Özgür Güneri, 2020'de yeni 750 bin yatırımcıyla beraber 1.5 milyon kullanıcı sayısına ulaştıklarını dile getirdi. Güneri, kullanıcı sayısı ikiye katlarken işlem hacminin 10 kat artarak 150 milyon dolara ulaştığını kaydederek artık 25-30 yaş arası kullanıcılar değil onların aileleri tasarruf sahibi olan kişilerin Bitcoin'i tercih ettiğini vurguladı. 2021'de de ise 1.5 milyon yeni kullanıcının Bitcoin'i tercih edeceğini beklediklerini söyleyen Güneri fiyatlarda ise dalgalanma olsa da artışın süreceği görüşünde. En çarpıcı gelişmenin kullanıcı profilindeki değişiklikler olduğunu vurgulayan Güneri, şunları söyledi: "Bitcoin'i daha fazla teknoloji ve yeniliklere açık, risk almayı çok seven, yenilikleri denemeye meraklı genç kitle yönetirken, 2020 ile Türkiye ve dünyada kurumsal bireysel yatırımcının eklendiği yıl oldu. 2017-2018 başındaki noktadan bugüne aslında yılbaşında sahip olduğunuz 750 bin kullanıcımıza 2020 yılında 750 bin yeni kullanıcı eklendi. Ve profili oldukça farklı. Tasarruf tutarı çok daha yüksek, bizim dışımızdaki finansal sistemi kullanan, portföy oluşturacak kadar varlıklı ve yaş olarak 25-30 yaş değil onların babaları, abileri, patronları yatırıma geldi. Böylece işlem hacmi 10 katına arttı. 2019 günlük ortalama 6 milyon dolardı, Ocak 2020'de 13, mayısta 45, ağustosta 90 ve kasımda 150 milyon dolara ulaştı.”
Kurumsal yatırımcı ilgisi fiyatı artırdı
Güneri, kurumsal yatırımcı talebinin fiyatlarda çok net görüldüğünü belirterek şunları söyledi: "BtcTürk olarak kazandığımızı mevduat yapma olasılığımız yok, biz nasıl ki kendi hazine yönetimimizi de Bitcoin'e yatırım yaparak kurguluyorsak kurumlar da yönlendirmeye başladı. Güneri, Bitcoin'in de 7 bin dolardan başladığı 2020 yılını 29 bin dolardan kapattığını hatırlattı.
BtcTürk olarak regüleymiş gibi çalıştıklarını söyleyen Güneri, "Bizim tarafı düzenleyen net bir çerçeve yok. Bu konuda 2021 yılında adım atılır diye düşünüyorum. Hepimizin yeni öğrendiği sektörde detaylı bir kurgu yapmaktansa kullanıcıların verilerinin, mallarının, işlem yaptıkları süreçlerin sağlıklı çalıştığı genel çerçevenin çizildiği düzenleme yeterli olacaktır. Sermaye Piyasası Kurulu'nun 2021 yılında sınırlı izinlerle bizim sektörün çerçevesi çizilirse bazı yatırım fonlarına izin vereceğini düşünüyorum. Umarım çok geç olmaz kurumsal emeklilik fonlarında Bitcoin gibi sağlam varlığın getirisi kullanılmalı” dedi.
2021'de kurumsal ilginin artması bekleniyor
Kripta para platformu Paribu CEO’su Yasin Oral, 2020 yılında hem hacimler hem de kullanıcı sayısı çok ciddi bir artış gösterdiğini dile getirerek "Yılsonu itibariyle kullanıcı sayısında yüzde 70'lik, işlem hacminde ise yüzde 250'lik bir artış seviyesi yakalandı. Aralık ayında günlük ortalama işlem hacmimiz 91 milyon dolar seviyesinde seyretti. Bazı günler 300 milyon dolarlık işlem hacmine ulaştık” diye konuştu. 2021'de kripto para birimlerine olan ilginin artacağını öngördüklerini kaydeden Oral, "2020'de kripto para ekosistemine ciddi bir kurumsal ilgi vardı, bu ilginin de devam edeceğini öngörmek mümkün. Kurumsal ilgi bireysel güveni de artırıyor” dedi. Avrupa ve Amerika'da özellikle geleneksel finans devlerinin kripto paralara ilgi duymaya başladığını dile getiren Oral, şunları söyledi: "Bankalar kripto para saklama hizmeti vermeye yöneldi. Kurumsal yatırımcılar sepetlerine artan oranda kripto para dahil eder hale geldi. Türkiye'de yıl genelinde bireysel ilgi dünya ortalamalarının üzerinde arttı. Kurumsal ilgi anlamında ise Türkiye henüz yolun çok başında. 2021 yılında Türkiye'de de kurumsal trendlerin dünyayı takip edeceğini öngörüyoruz. Bununla beraber kamu otoritesinin sorumlu yaklaşımının, 2021 yılında yapıcı ve güven artırıcı regülasyonlara dönüşmesini bekliyoruz.” Türkiye'deki bireysel yatırımcıların kurumsal yatırımcıları da dönüştürdüğünü kaydeden Oral, kripto para işlemlerinin artık çok daha kolay yapılabildiğine de dikkat çekti.
Regülasyon eksikliği riski artırıyor
Finansal İnovasyon ve Teknoloji Derneği’nin (FINTR) hukuk ve mevzuat konularındaki çalışmalarına da başkanlık eden Yönetim Kurulu Üyesi ve Solak&Partners ortağı Elçin Karatay, kripto paralarda hukuksal anlamda belirsizliklerin zorlayıcı olduğunu ve hukuki gelişmelerin sektörün gelişmesinde büyük rol oynayacağını belirtti. Pazarın regülasyonların eksikliği nedeniyle risk alınan türde olduğuna dikkat çeken Karatay, ''Hukuki gelişimler daha sağlam adımlar atılmasına ön ayak olacak. Yatırımcılar için de daha güvenli bir giriş alanı olarak görülecektir'' dedi.