Elektronik satışlar dahil piyasaya arz edilen, piyasada bulundurulan veya tedariki yapılan, tüketici tarafından kullanılabilecek ürünlerin güvenli olmasının sağlanması amacıyla bu alandaki yetkili kuruluşların görevleri ile üreticilerin ve dağıtıcıların yükümlülüklerine ilişkin düzenlemeye gidildi.

Ticaret Bakanlığının "Genel Ürün Güvenliği Yönetmeliği" Resmi Gazete'de yayımlandı.

Yönetmelikle, piyasaya sunulan, burada bulundurulan veya tedarik edilen, tüketicinin kullanımına hazır hale getirilen, tüketici için amaçlanan veya onlar için amaçlanmamış olsa dahi makul ölçüde öngörülebilir koşullarda tüketici tarafından kullanılabilecek ürünlerin güvenli olmasının sağlanması ve bu alanda yetkili kuruluşların görevleri ile üreticilerin ve dağıtıcıların yükümlülüklerinin belirlenmesi amaçlandı.

Elektronik satışlar da kapsamda

Söz konusu hükümler, elektronik satışlar ve diğer uzaktan iletişim araçları vasıtasıyla gerçekleşen satışlar dahil tüm ürünler ile bir hizmet esnasında tüketicilere sunulan ürünlere uygulanacak.

Tüketiciye hizmet sunanlar tarafından kullanılan veya işletilen ekipmanlar kapsamda bulunmuyor. Ayrıca, antika ürün veya kullanımından önce tamir veya ıslah edilmesi gereken ürün şeklinde tedarik edilen kullanılmış ürünlere de tedarikçinin bu konuda açıkça bilgi vermesi koşuluyla söz konusu hükümler uygulanmayacak.

Üreticilerin sorumlulukları

Ürünün güvenli olmasının zorunlu tutulduğu yönetmeliğe göre, üreticiler, kendi faaliyetleriyle sınırlı olmak üzere, aksinin mazur görülebileceği durumlar hariç ürünün veya ambalajının üzerine model, parti, seri numarası veya ayırt edilmesini sağlayacak diğer bilgilerin, kendi isim, kayıtlı ticari unvan veya marka bilgisi ile kendisine ulaşılabilecek açık adresinin kolayca görülebilir ve okunabilir bir şekilde yer almasını sağlayacak.

Üreticiler, mümkün olduğu hallerde piyasaya arz ettiği ve burada bulundurduğu ürünlerden numune alarak test yapacak ve incelemelerde bulunacak, bunlara ilişkin şikayetlerin, tehlikeli ve geri çağrılan ürünlerin kaydını tutacak ve yaptığı izleme faaliyetleri hakkında dağıtıcıları bilgilendirecek.

Tüketicilerin ürünün taşıdığı riskler hakkında yeterli ve etkin bir şekilde uyarılmasını sağlamakla yükümlü tutulan üreticiler, yeterli uyarıların olmaması nedeniyle ürünün taşıdığı risklerin açıkça anlaşılamayacağı durumlarda, riskleri değerlendirebilmeleri için tüketicilere, ürünün normal veya makul ölçüde öngörülebilir kullanım süresinde taşıdığı riskler hakkında gerekli bilgileri sağlayacak ve önlemleri alacak.

Ürünlerin taşıdığı risklerden kaçınmak için bunların piyasaya arzının durdurulması, piyasada bulundurulmasının önlenmesi, oradan çekilmesi veya tüketiciden geri çağırılması önlemi de dahil, gerekli önlemleri üretici alacak. Ürünün geri çağırılması önlemine, diğer önlemlerin riski önlemede yetersiz kaldığı durumlarda başvurulacak.

Üretici, risk taşıyan ürünlere ilişkin kendiliğinden veya yetkili kuruluşun talebi üzerine bu yönetmelik kapsamında gerekli düzeltici önlemleri aldıktan sonra tüketicilerin riskler hakkında yeterli ve etkin bir şekilde uyarılmasını sağlayarak, etkili olacak şekilde duyuracak.

Dağıtıcıların sorumluluk ve yükümlülükleri

Dağıtıcılar, kendi faaliyetleriyle sınırlı olmak üzere, üreticiler ve yetkili kuruluşlarla etkin bir iş birliği yapacak. Özellikle risklerin önlenmesine yönelik alınan önlemler kapsamında ürünün risk taşıdığı her durumda üreticiyi ve yetkili kuruluşu bilgilendirecek, ürünün menşeinin izlenebilirliği için gerekli belgeleri bulunduracak.

Ayrıca dağıtıcılar, üreticinin ürüne ilişkin riskler ve önlemler hakkında kendilerine bildirdiği bilgileri, varsa tedarik zincirindeki bir sonraki dağıtıcıya iletmek ve ilgili duyuruyu müşterilerinin kolaylıkla görebileceği veya ulaşabileceği yerlere koymak zorunda olacak.

Yetkili kuruluşların yetki ve sorumlulukları

Yetkili kuruluşlar, sorumlu oldukları ürün gruplarına ilişkin bir teknik düzenlemenin bulunmadığı veya teknik düzenlemelerde insan sağlığı ve güvenliğine ilişkin hükümler olmadığı ya da belirli risklere yahut risk kategorilerine ilişkin hükümlerin yer almadığı durumlarda, ürünlerin güvenli olması amacıyla üreticilerin ve dağıtıcıların bu yönetmelikte belirlenen yükümlülüklere uymalarını sağlayacak.

Ürünlerin genel ürün güvenliği gereklerine uygunluğunun denetimi ürün grupları bazında sorumlu kılınan yetkili kuruluşlar tarafından yapılacak.

Yönetmelikte söz konusu kuruluşların sıralanan yetki ve sorumluluklarından bazıları şöyle:

Yetkili kuruluşlar, tüm ürünlerde, ürünün piyasaya arzından nihai kullanıcıya ulaştığı aşamaya kadar ürünlerden numune almaya ve ürünün güvenliğine ilişkin özellikleriyle ilgili olarak yeterli ölçek ve sıklıkta denetim yapmaya, ilgili taraflardan gerekli her türlü bilgi ve belgeyi talep etmeye, belirli durumlarda risk taşıyabilecek ürünlerde, bu riskler hakkında uygun, açık ve kolayca anlaşılabilir Türkçe uyarılarla işaretlenmesini talep etmeye, ürünün piyasaya arzını, güvenliğini temin edecek ön koşullara tabi tutmaya sorumlu kılındı.

Ayrıca, yetkili kuruluşlar, belirli kişiler bakımından risk taşıyabilecek ürünlerde, risk altındaki kişilerin zamanında ve uygun şekillerde uyarılmasını ve bilgilendirilmesini talep edecek.

Tehlikeli olduğuna dair belirtilerin bulunduğu ürünlerde, yetkili kuruluşlar, riskin ciddiyetiyle orantılı olarak, ürünlerin piyasaya arzını, piyasada bulundurulmasını, önerilmesini veya teşhir edilmesini, gerekli değerlendirmeler ve kontroller için ihtiyaç duyulacak zaman süresince geçici olarak durdurmaya, ürünün piyasaya arzını yasaklamaya ve yasağın uygulanmasını sağlamak üzere gerekli önlemleri almaya yetkili hale getirildi.

Öte yandan, yetkili kuruluşlar, ürünün ivedilikle piyasaya arzının durdurulmasını, piyasada bulundurulmasının önlenmesini, buradan çekilmesini ve ürünün taşıdığı riskler hakkında tüketicilerin uyarılmasını talep etmeye veya bu önlemleri kendisi almaya sorumlu tutuldu.

Yetkili kuruluş, yönetmelik hükümlerini uygularken kişisel verilere dair ticari sır niteliğindeki veya fikri ve sınai mülkiyet hakkına ilişkin edindiği bilgilerin gizliliğini korumakla yükümlü kılındı ancak insan sağlığı ve güvenliğinin gerektirdiği hallerde bilgilerin açıklanması bu kapsamda sayılmayacak.

Yönetmelik yarından itibaren yürürlüğe girecek.