Kanada’nın fiyat artışını dizginlemek amacıyla yabancılara konut satışını yasaklaması tartışmalara neden oldu. Ülkeler konut fiyatlarındaki artışla mücadele etmeye çalışırken konut alan yabancılara vatandaşlık veren Türkiye’de meydana gelen konut krizinde yabancılara satışların etkili olduğu düşünülüyor.

Kanada Başbakanı Justin Trudeau, ülkede emlak fiyatlarının artışını gerekçe göstererek yabancılara konut satışının yasaklanması önerisinde bulundu. Kanada’nın yabancılara konut satışını yasaklaması, konut satışı ile yabancıya vatandaşlık veren Türkiye’deki konut krizinde bu satışların etkisini akıllara getirdi.

Kanada Emlak Birliği’ne göre, 2022’nin şubat ayında son iki yılda ortalama ev fiyatları yüzde 51’den fazla arttı. Son bir yıldaki artış ise yüzde 20’den fazla oldu. Ülkede ortalama bir konut fiyatı ise 868 bin 400 Kanada dolarına (690 bin 834 ABD doları) ulaştı. Kanada’da artan konut fiyatlarında özellikle Vancouver ve Toronto gibi kentlerde yabancılara konut satışının sebep olduğu belirtiliyordu.

Kanada’daki konut krizi, 2020’de başlayan pandemiden sonra belirginleşmeye başladı. Kanada’nın para politikasını gevşetmesi ve faizleri indirmesi sonucu konut talebinin artması ile birlikte kriz daha da büyüdü.

Kanada’da ev fiyatlarıyla gelirler arasındaki uçurum, OECD içindeki en yüksek seviyede bulunuyor. Kanada Başbakanı Justin Trudeau da bu kriz nedeniyle geçen yılki seçim kampanyasında konut fiyatlarındaki artışa çözüm vaadinde bulunmuştu.

Sözcü'nün haberine göre Kanada dışında pek çok ülke de konut fiyatlarının artışı ile mücadele etmeye çalışıyor. ABD, Çin, Almanya, İsveç bu ülkelerden bazıları. Ancak konut fiyat artışının en belirgin olduğu ülkelerden biri Türkiye.

Bu fiyat artışında inşaat sektörünün girdi maliyetlerinin artmasının yanı sıra yabancılara yönelik satış patlamasının da etkisi olduğu düşünülüyor. Şu anda Türkiye'de 250 bin dolarlık konut alan yabancılar Türk pasaportu edinebiliyor.

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM)’ın bir emlak sitesi ile birlikte hazırladığı “Satılık Konut Piyasası Görünümü” raporuna göre, ülke genelinde satılık konutların metrekare fiyatları geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 120 artış gösterdi.

Ayrıca geçen yılın aynı ayında 3 bin 632 TL olan Türkiye geneli ortalama satılık konut ilan metrekare fiyatı 7 bin 965 TL'ye yükseldi.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre şubatta yabancılara yapılan konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 54,9 artarak 4 bin 591 oldu. Şubat ayında toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının payı ise yüzde 4,7. Yani Türkiye’de yaklaşık her 20 konuttan birini yabancılar satın almış oldu.

Yabancılara yapılan konut satışları Ocak-Şubat döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 55,6 arttı. Şubat ayında İran vatandaşları Türkiye'den 711 konut satın aldı. İran vatandaşlarını sırasıyla 633 konut ile Irak, 509 konut ile Rusya Federasyonu vatandaşları izledi.

2021 yılında da yabancılara yapılan konut satışları bir önceki yıla göre yüzde 43,5 artarak 58 bin 576 olmuştu. 2021 yılında toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının payı yüzde 3,9 olarak gerçekleşti.

Konut fiyatlarının en çok arttığı kentlerden biri olan Antalya’da şubat ayında 4 bin 727 konut satışı gerçekleşirken, 1099 konutun yabancılar tarafından satın alındığı açıklandı. Yani yaklaşık her dört konuttan birinin yabancılara satıldığı ortaya çıktı.

BETAM raporlarına göre Antalya aynı zamanda Türkiye’de şubat ayında konut fiyatlarının en çok arttığı üçüncü il. Antalya’da bir yıllık konut fiyat artışı yüzde 130 seviyesinde.

Geçtiğimiz haftalarda SÖZCÜ’ye konuşan Antalya Emlakçılar Odası Başkanı İsmail Çağlar yabancı alımlarının fiyatı arttırdığını belirterek şunları söylemişti:

“Asya, Avrupa, İran ve Ortadoğ'dan Antalya'ya uzun yıllardır yaşanan bir göç durumu vardı. Göçün yoğun olması nedeniyle mevcut kiralık ve satılık evlere talep artı. Talebin artması ile birlikte kiralık ve satılık ev bulmakta sıkıntı yaşandı.

Bu durum ev satışlarında ve kiralarında yükselmelere yol açtı. Bir ay önce başlayan Rusya ve Ukrayna arasında yaşanan savaşta var olan durumu ikiye katladı. Bunda dolayı kiralık ve satılık ev fiyatları yüzde 100'ün üzerine çıktı”

Gayrimenkul Yurt Dışı Satış Derneği (GİGDER) Başkanı Ömer Faruk Akbal, yabancıya konut satışı ile ilgili yaptığı açıklamada, yabancıya satışın yalnızca üst segment konutların fiyatlarını etkilediğini belirterek, “Yabancıların satın aldığı gayrimenkuller, ancak markalı konutlarda üst segment konutların fiyatlarını yükseltebilir. Yani ‘Düşük ve orta gelirli vatandaşımız yabancıya satıştan dolayı konut alamıyor' diyemeyiz” değerlendirmesinde bulundu.