Borsa yatırımcısı açısından kafa karıştırıcı günler yaşıyoruz. Temettü veya büyüme yatırımcıları için değil elbette. Vur-kaçla kar elde etme niyeti olanlar için. Dedikodular muhtelif. Vadeli İşlemler ve Opsiyon Borsası’nın spor piyasayı da tahteravalliye çevirdiği seanslar temmuz sonundan beri yükselen ama geçtiğimi birkaç haftada tavan üstüne tavana kilitlenen bankacılık hisselerinde mantık ile izah edilemeyecek sert yükselişler yaratıp kaldıraçlı short pozisyonları teminat sıkıntısına zorladıktan sonra bu defa terse dönerek taban üstüne taban çeken aynı hisselerle long pozisyonları zorlamaya başladı. Bu görüntü elbette borsanın bir oyun alanı değil yatırım yeri olduğu imajı açısından pek de faydalı sonuç veren şeyler değildi. Çünkü spekülasyon ile manipülasyonun birbirinden ayrıldığı, birinin piyasalar açısından faydalıyken diğerinin düzenleyici kurumlar tarafından müdahale edilmesi gereken bir eylem biçimi olduğunu herkes biliyordu. Vadeli piyasanın uzun vadeli yatırım yapılan spot piyasayı da bozduğu seansların borsaya yeni yatırımcı çekme açısından da kötü hatıralar bırakacağı muhakkaktı.

Dünya'nın haberine göre özellikle bir aracı kurum üzerinde yoğunlaşan eleştirilere adı geçen aracı kurumdan bir internet sitesi üzerinden yanıt geldi ve aracı kurum kendilerinin sadece bir yatırımcının işlemlerine aracılık ettiğini, manipülasyonla ilgilerinin olmadığını, söz konusu müşterinin özel bir müşterileri olmadığını ve 10’dan fazla başka aracı kurumla da aynı işlemleri yaptığını açıkladı.

Dedik ya; ilginç günler yaşıyoruz. Bu açıklama bile başlı başına enteresan bir açıklama olarak bugünlerde yaşananları özetleyen bir şey olarak önümüzde duruyor.

Borsanın 1998-2003 döneminde bir çok ünlü spekülatörünün veya manipülatörünün cirit attığı bir yer olduğunu, bireysel yatırımcıların finansal okur yazarlığının bugünkünden çok ama çok daha az olduğunu, fakat o dönemde bile bu spekülatör veya manipülatörlerin hangi aracı kurumlardan işlem yaptığını kesin olarak bilmediğimizi fakat sadece duyumlara sahip olduğumuzu hatırlıyoruz. Biz borsa-finans gazetecileri için bu bilgilerin çoğu sadece dedikodudan ibaretti. Fakat bugün çokça adı duyulan bir borsa spekülatörünün isminin açıkça telaffuz edilebildiği dönemleri yaşıyoruz. Bunun arka planında SPK’nın kapalı kapılar ardında yaşanan sıra dışı işlem günlerinin aktörlerini sıkıştırması olabileceği gibi kurumların teminatlı pozisyonlardan duyduğu rahatsızlık da olabilir.

Peki piyasanın hali buyken çok da derinlemesine teknik veya temel borsa bilgisine sahip olmayanlar ne yapmalı?

Bu sorunun cevabını her fırsat bulduğumuzda uzmanlardan aktararak veriyoruz. İşi profesyonel yatırımcılara teslim edip arkanıza yaslanıp olacakları ara ara takip etmek belki biraz daha az bir getiri ama daha az risk, daha stressiz bir hayat anlamına gelebilir. Profesyonel yatırımcılar derken de elbette yatırım fonları veya BES birikimlerinizi değerlendirmek söz konusuysa BES fonlarından bahsediyoruz.

O halde gelin birlikte son dönemde yaşanan hareketlerde doğru pozisyonlar alarak yatırımcısını koruyan veya çok kazandırmayı başaran fonlara yakından bakalım.

Yatırım fonlarını incelerken ilk karşımıza çıkan dikkat çekici performans da aslında sürpriz oldu. Borsa İstanbul’daki hareketin hızlanmaya başladığı 27 Temmuz 2022’den 16 Eylül 2022 Cuma gününe kadar diğer fonlara karşı ezici bir getiri üstünlüğü sağlayan yatırım fonunun kaldıraçlı işlem yapan bir serbest şemsiye fonu olduğu görülüyor. Inveo Portföy’ün İstatistiksel Arbitraj Serbest Özel Fonu’nun aradaki dalgalanmaları da kapsayan getirisi yüzde 472 oldu. Yani 100 liralık bir yatırımı 572 TL’ye çıkardı. Fakat dikkat çeken bir diğer nokta TEFAS verilerine göre bu fonun sadece bir yatırımcısı var. Yani tahsisli bir fon.

Bu fona en çok yaklaşabilen fon Hedef Portföy’ün Pusula Hisse Senedi Serbest Fonu. Yüzde 119 getiri sağlayan bu fonu, yüzde 97 getiriyle Deniz Portföy’ün CC Hisse Senedi Serbest Özel Fonu izledi. Azimut Portföy’ün Hisse Senedi Serbest Özel Fonu yüzde 85.5, Azimut Portföy Res Serbest Özel Fonu yüzde 82, Tera Portföy Birinci Serbest Fonu yüzde 81, Hedef Portföy Mavi Hisse Senedi Serbest Fonu yüzde 80 getiri sağladı. Bu fonlar, sadece 1.5 ay içerisinde BIST-100’ün yaklaşık iki katı kadar getiri sağlayan fonlar.

Fakat elbette bu fonların bir çoğu hisse senedi yoğun fonlar olduğu için aynı zamanda daha yüksek risk profiline dahil yatırımcı kitlesine hitap ediyor. Ayrıca bu fonları bir kısmı zaten halka açık da değil ve belli bir yatırımcı kitlesine tahsisli olarak satılmış, yani yeni yatırımcı kabulü olmayan fonlar.

Şimdi de biraz daha korumacı bir analiz yapalım. Örneğin Borsa İstanbul’un hızlı yükseldiği, hatta son günlerine doğru yükselişin daha da sertleştiği 27 Temmuz- 12 Eylül 2022’de en çok kazandıran, fakat doğru stratejiyle borsanın sert bir düşüş gösterdiği 12-16 Eylül 2022 döneminde de yatırımcısına getiri sağlamayı başarmış olan fonlar hangileri?

İki dönemi birlikte incelediğimizde, borsa hem yükselirken hem de düşerken kazandıran, bileşik getiri olarak da en çok getiri sağlayan fonlarda zirvede Azimut Portföy Res Serbest Özel Fon yer alıyor. Borsa yükselirken yüzde 82 kazandıran bu fon, borsanın düştüğü dönemde de nominal olarak kaybettirmemeyi başardı.

Bu fonu Inveo Portföy’ün Everest Serbest Fonu izliyor. Borsa yükselirken yüzde 55 civarı getiri sağlayan bu fon, borsa düşerken de yüzde 6 getiri sağlamayı başardı. Bu fonları, borsa yükselirken yüzde 58 kazandırıp, borsa düşerken yüzde 1 kazandıran A1 Portföy Birinci Serbest Fon, borsa yükselirken yüzde 42, borsa düşerken yüzde 7 kazandıran Marmara Capital Hisse Senedi Serbest Fon izledi. Listede yer alan diğer fonlar sırasıyla Marmara Capital Hisse Senedi (TL) Fonu, Global Menkul Ada Serbest Fon, Global Menkul Boğaziçi Serbest Fonu, Tacirler Portföy KG Serbest Özel Fon, Global Menkul Nehir Serbest Fon oldu. Diğer fonlara ilişkin verileri tablolarımızdan izleyebilirsiniz.

Aslında borsada yaşanan bu dalgalanmalar belki unutuyoruz ama insanların bireysel emeklilik geleceklerini de etkiliyor. Elbette uzun vadede eninde sonunda her zaman sabreden kazanır fakat yılda 6 defa portföy değiştirme hakkı olan ve bu hakkını kullanmak isteyen bir yatırımcının borsada yaşanan bu mantıksızı dalgalanmaları görünce en azından bu haklarından birini kullanırken kafasının çok karışacağı muhakkak. Bu nedenle BES fonların performanslarını da aynı dönemde araştırdık. En çok getiriyi sağlayan fon son 1.5 ayda Anadolu Hayat Emeklilik’in İş Bankası İştirak Endeksi Emeklilik Yatırım Fonu oldu. Elbette bunda İş Bankası C hisselerinin sonradan biraz düşse de hızlı yükselişinin etkisi var. İkinci sırada Cigna Sağlık ve Emeklilik’in Birinci Hisse Senedi Fonu, üçüncü sırada ise Anadolu Hayat Emeklilik’in Hisse Seneid Grup Emeklilik Fonu yer aldı. BIST-100 endeksinden daha fazla getiri sağlayabilen emeklilik fonu sayısı ise sadece 12 oldu.