Son dönemde fiyatı en çok artanlar listesinden düşmeyen bitkisel yağlara yeni zam kapıda. Ham yağ üreticisi Rusya ve Ukrayna gibi ülkelerin ihracata getirdiği kısıtlama, ham madde yönüyle dışa bağımlı ola bitkisel yağ sanayicilerini etkilemeyi sürdürüyor. Buna bağlı olarak bitkisel yağın raf fiyatlarında da olağanüstü artışlar yaşanıyor.

Dünya gazetesinden Hüseyin Gökçe'nin haberine göre, geçen yıl ham yağın tonunu 700 dolara alan sanayiciler, bugünlerde aynı ürüne 1.325 dolar ödüyor. Geçen yılın ilk çeyreğinde 25 lira civarında olan 5 litrelik Ayçiçek yağının fiyatı 75 liraya kadar yükselirken, Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil, hammaddedeki son maliyet artışlarının henüz raf fiyatlarına yansımadığını kaydetti. Büyükhelvacıgil, maliyet artışına bağlı olarak yüzde 20’lik bir fiyat artışı daha beklediğini söyledi.

“Dünyada gıda milliyetçiliği yükselişe geçti”

2020 yılına ilişkin sektörel değerlendirmede bulunan Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği (BSYD) Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil, özellikle pandeminin de etkisiyle gıda milliyetçiliğinin dünyada yükselişe geçtiğini söyledi. İhracatı kısıtlayan ülkelerin ithalatı kolaylaştırdıklarının altını çizen Büyükhelvacıgil, dünyanın en büyük ayçiçeği üreticisi Rusya ve Ukrayna’nın da ham madde ihracatını kısıtladığını anlattı.

Tüm olumsuzluklara rağmen, Türkiye’de yağ dahil olmak üzere gıdaya ulaşımda hiçbir sıkıntının yaşanmadığını belirten Büyükhelvacıgil, Ocak-Kasım döneminde yapılan tarımsal ithalatın yüzde 23.8’inin ayçiçeği, buğday ve soya fasulyesi olduğunu bildirdi.

2020 yılında Türkiye’nin 2.5 milyon tonluk ayçiçeği ihtiyacına karşılık 1.3 milyon tonluk üretim yapılabildiği bilgisini veren Tahir Büyükhelvacıgil, tonu 2 bin 500 lira olan ayçiçeğinin 4 bin 950 liraya, 5 bin 300 lira olan ham yağ fiyatının ise 10 bin liraya ulaştığını kaydetti. Maliyetin dolar bazında ise bir katlık artışla 700 dolardan 1.325 dolara yükseldiğinin altını çizen Büyükhelvacıgil, “Tüketicilerimizin şunu bilmesi lazım. Burada fiyatı artıran yağ sanayicileri değil. Hammadde fiyatı arttığı için nihai ürün fiyatı yükseliyor. Üstelik ham madde fiyatındaki son artış henüz raflara yansımadı. Tahmin ediyorum yağ fiyatı yüzde 20 civarında artar” dedi.

“Damla sulamayla verimi 200 kg’dan 550 kg’a çıkaran çiftçilerimiz var”

Dünyada soya üretiminin azalması sebebiyle, Çin ve Hindistan gibi büyük oyuncuların Karadeniz havzasından ayçiçeği alımına yöneldiğine değinen Büyükhelvacıgil, “Ayçiçeğinde dünyanın en büyük ithalatçısı konumundayız.  Doğal olarak sektörümüz başka ülkelerde artan ayçiçeği tohumu ve ham yağ fiyatlarından olumsuz etkileniyor ve daha pahalıya ham madde ithal etmek durumunda kalıyor.” ifadelerini kullandı.

2021 yılına ise kuraklık şartlarında girildiğini söyleyen Büyükhelvacıgil, vahşi sulamadan damla sulama yöntemine geçilmesi gerektiğini anlattı. Böylece hem su kullanımının azalacağını hem de verimliliğin artacağını kaydeden Tahir Büyükhelvacıgil, bu yöntemi uygulayarak dekar başına verimliliği 200 kg’dan 550 kg’a kadar çıkarabilen Türk üreticilerin olduğu bilgisini verdi.

Büyükhelvacıgil, tarımsal üreticilerin emeklerinin karşılığını mutlaka alması gerektiğini savunurken, geçen yıl iyi gelir elde eden ayçiçeği üreticisinin bu yıl üretim miktarını da artırmasını beklediğini belirtti.

İyi düzenlenen sözleşmeli tarım modeliyle de arz garantisinin sağlanabileceğine vurgu yapan Tahir Büyükhelvacıgil, desteklemelerin de yağlı tohumlarda yerli üretimi artıracak alanlara kanalize edilmesinin önemine değindi.

“Sektörün en büyüğünün payı yüzde 16”

Büyükhelvacıgil, sektörde ithalat politikasının ve vergilerinin yabancı menşeli bir firma lehine düzenlendiğine yönelik haberlerin hatırlatılması üzerine, “Ticaret Bakanlığımız sektörün tüm unsurlarının taleplerini dikkate alarak politika geliştiriyor. Böyle  bir şey sözkonusu değil. Üstelik sektörümüze tek  başına hakim olan  bir firma da yok. Sektörün en büyüğünün pazar payı yüzde 16 civarında.” diye konuştu.