Tüketici fiyatları Kasım ayında yüzde 0,38 arttı. Kasım ayı itibarıyla son bir yıllık enflasyon yüzde 10,56’ya yani Eylül’deki yüzde 9,26, Ekim’deki yüzde 8,55’in ardından tekrar çift haneli rakama çıktı.

Nisan 2018’de döviz kurlarındaki yükselişle birlikte artmaya başlayan tüketici fiyatları, 2018 Eylül ayında uzun yıllardan sonra yıllık bazda yüzde 24,52’ye, Ekim ayında ise yüzde 25,24’e kadar çıkmıştı. Bu yıl Eylül ve Ekim aylarında, geçen yıl Eylül ayında yüzde 6,30’ü, Ekim ayında yüzde 2,67’yi bulan aylık enflasyon oranlarının devre dışı kalmasından dolayı, yıllık bazda tek haneli rakamlara yeniden inmişti. Baz etkisi kaybolunca enflasyon yeniden çift haneli rakamlara çıktı. Geçen yıl Şubat ayında yeniden yüzde 20’lerin altına gerileyen enflasyon, 2017 yılı Ağustos ayından bu yana, 2019 Eylül ve Ekim ayları hariç hep iki haneli rakamlarda devam etti.

Aslında enflasyonun seyrini çok daha doğru gösteren 12 aylık ortalamalara göre, Kasım ayında enflasyon ise yüzde 15,87 çıktı. 12 aylık ortalamalara göre enflasyon, Ekim 2017’den bu yana çift hanelerde seyrediyor. Nitekim, 2019 yılının Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos aylarında 12 aylık ortalamalara göre yıllık bazda enflasyon, yüzde 19’un üzerinde gerçekleşti.

Kasım ayında en yüksek fiyat artışı yüzde 2,69 ile giyim ve ayakkabı grubunda gerçekleşti. Çeşitli mal ve hizmetler grubunda yüzde 0,44, lokanta ve oteller grubunda ise yüzde 0,15 fiyat düşüşü oldu. Alkollü içecekler ve tütünde fiyat artışı görülmedi. Yalnız, Kasım ayı itibarıyla yıllık artış, alkollü içecekler ve tütün grubunda yüzde 43,35’i buldu. Eğitim, çeşitli mal ve hizmetler, sağlık, lokanta ve oteller gruplarındaki fiyat artışı, tüketici fiyatları artışının üzerinde gerçekleşti.

Ev eşyası, konut, gıda ve alkolsüz içecekler, ulaştırma, eğlence ve kültür, haberleşme ile giyim ve ayakkabı gruplarında gerçekleşen görece düşük enflasyon, yıllık tüketici fiyatları enflasyonunu aşağı çekti.

Enflasyon her ne kadar Kasım ayı itibarıyla son bir yıllık dönemde yüzde 10,56 artsa da esas itibarıyla Nisan 2018’den bu yana gerçekleşen enflasyona bakmak, sıkıntının boyutunu göstermesi açısından önemli. Mart 2018’de 336,48 olan tüketici fiyatları endeksi, Kasım 2019’da 437,25’e çıktı. 20 aylık birikimli enflasyon, yüzde 29,95’i buldu. Büyük bir ihtimalle Aralık ayıyla birlikte Mart 2018’den sonraki birikimli enflasyon yüzde 30’u aşacak. Ekonomideki sıkıntı da bundan kaynaklanıyor.

Tabii, enflasyonla ilgili tartışmalar da önem taşıyor.

Öncelikle şunu belirtmekte yarar var. Herkesin enflasyonu farklı. Tüketim eğilimine göre hanehalklarının enflasyon rakamı da değişiyor. Kimininki yüksek, kimininki düşük. Ama esas olan hanehalkının alım gücü. Bireylerin alım gücü artmış mı artmamış mı? Dolar bazında baktığınızda alım gücünün düştüğü bir gerçek. 2017 yılında kişi başına düşen gayri safi yurt içi hasıla 10 bin 616 dolarken, bu rakam 2018’de 9 bin 693 dolara indi. Yeni Ekonomi Programı’na (YEP) göre de kişi başına düşen gayri safi yurt içi hasıla, 2019 yılında, 9 bin 93 dolara gerileyecek. Oysa 2013 yılında bu rakam 12 bin 480 dolardı.

Gelelim enflasyonun yılı nasıl tamamlayacağı öngörüsüne... Aralık enflasyonu sıfır çıksa dahi enflasyon yılı yüzde 11,01 ile tamamlayacak.

Eğer enflasyon Aralık ayında, Kasım ayındaki gibi yüzde 0,38 düzeyinde gerçekleşirse yıllık enflasyon yüzde 11,43 olacak.

2005 yılından bu yana Aralık aylarında gerçekleşen enflasyon rakamlarına baktığımızda yüzde 0,25 rakamını buluyoruz. Enflasyon bu oranda artarsa, yıllık enflasyon yüzde 11,29 çıkacak.

Aralık enflasyonu 2017 yılındaki gibi, yüzde 0,69 çıkması halinde, tüketici fiyatları yüzde 11,78 ile yılı tamamlayacak.

Yıllık enflasyonun yüzde 12’yi aşmaması için yüzde 0,89, yüzde 13’ü aşmaması için yüzde 1,79 Aralık ayı enflasyonu çıkması gerekiyor.

Görünen o ki yıl sonu enflasyonu yüzde 11 ile yüzde 13 arasında, çift hanelerde çıkacak. Yine görünen o ki enflasyonda daha kat edecek çok yolumuz var.